مسائل بنيادين انسان و هستي در پرسش‌هاي خيام و پاسخ‌هاي نظامي

خيام در رباعيات در باب مسائل بنيادين انسان و هستي موضوعات يا پرسش هايي را مطرح كرده و از همان روزگار واكنش هايي را برانگيخته است. كساني چون نجم رازي در عوض نقد انديشه، شخص او را نقد و هجو كرده اند. از ديگرسو در مخزن الاسرار نظامي مفاهيم، نمادها و تصاويري را مي توان ديد كه عيناً يا با تفاوت هاي جزئي در رباعيات خيام به كار رفته است و به نظر مي رسد پاسخي به آن اشعار باشد. پس از تحليل و طبقه بندي اين مفاهيم و تصاوير در سطح مسائل بنيادين انسان و هستي اين نتيجه به دست آمد كه نظامي با برگرفتن مفاهيم و تصاوير خيام و موضوعات و مسائلي كه او مطرح كرده بود از منظري عرفاني به آن پاسخ داده و برون شدي از آن حيراني فلسفي ارائه كرده است.