پيامدهاي فعاليت‌هاي ميسيونرهاي آمريكايي در جامعه آسوري آذربايجان (1250-1344 ق./1834-1925 م.)

ميسيونرهاي آمريكايي در سال‌هاي1250-1344 ق./1834-1925 م. بيش از نيم‌قرن در ايران عصر قاجار حضور داشتند كه طي اين دوره فعاليت‌هاي گوناگوني در حوزه‌هاي مذهبي، آموزشي، فرهنگي و بهداشتي انجام دادند. با وجود اينكه مناطق مختلف به‌ويژه در غرب و شمال ايران، از جمله ايالات آذربايجان، كردستان، همدان، كرمانشاه و گيلان عرصه فعاليت ايشان بود؛ اما منطقۀ آذربايجان اولين و مهم‌ترين حوزۀ فعاليت ميسيونرهاي آمريكايي محسوب مي‌شد. ايالت آذربايجان از ديرباز محل سكونت اقليت‌هاي مختلف مسيحي همچون ارامنه، آسوريان و كلدانيان به شمار مي‌رفت. مبلغان كاتوليك همچون كشيشان كرمليت از دورۀ صفويه در اين منطقه فعاليت مي‌كردند. ميسيونرهاي آمريكايي كه بيشتر به دنبال احياي كليساي نسطوري بودند، به ارائه خدمات آموزشي‌ ـ فرهنگي و بهداشتي در ميان مسيحيان آذربايجان پرداختند. اين مبلغان، از طريق حضور طولاني‌مدت و ارتباطات نزديك، توانستند جامعۀ آسوري آذربايجان را تحت‌تأثير خود قرار دهند. مقالۀ حاضر سعي دارد با تكيه بر روش توصيفي‌ ـ تحليلي و با استناد به منابع كتابخانه‌اي، فعاليت‌هاي ميسيونرهاي آمريكايي در جامعۀ آسوري آذربايجان و نيز نتايج آن‌ها را مورد بررسي قرار دهد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد جامعۀ آسوري آذربايجان در نتيجۀ اقدامات هيئت تبليغي آمريكا دست‌خوش تحولاتي شد. آسوريان در حالي توانستند جايگاه اجتماعي خود را بازيابند كه انسجام سنتي جامعه‌شان دچار ازهم‌گسيختگي گرديد. افزون آنكه تغييرات مذكور رويارويي آسوريان با هم‌وطنان مسلمان ايشان را در پي آورد.