ديگري به مثابه معيار امر اخلاقي در آثار سعدي

قاعدۀ زرين بر دوگانۀ خود - ديگري استوار است. سعدي به تصريح در يكي از قطعات خود به اين قاعده با بياني سلبي اشاره كرده است. با پيش ­فرض گرفتن توجه سعدي به قاعدۀ زرين پرسش اين است كه اصولاً علت توجه به ديگري در انديشۀ سعدي چيست؟ و اين قاعده با نظر به ساحت هاي پنج گانه وجود انسان يعني باورها، احساسات، خواسته ها، گفتار و كردار، در روايت ها و حكمت هاي سعدي چگونه انعكاس يافته است؟ پاسخ به اين پرسش ها با روش توصيفي ـ تحليلي انجام شده است. نتايج نشان مي دهد توجه سعدي به ديگري از سه منشأ توجه به امر الهي، خويش كامي و اهميت عدالت اجتماعي مايه مي گيرد. سعدي در اشعارش در قالب حكمت ها، تمثيل ها و سخنان شخصيت هاي داستان قاعدۀ زرين را به صورت امري انضمامي و همچون تجربه زيسته ارائه كرده است و درنتيجه امكان همذات پنداري و تاثير عاطفي آن افزون شده است؛ يعني خود را به جاي ديگري انگاشتن و آنچه مطلوب است براي ديگري خواستن.