تبيين اشكالات تقسيم‌بندي معقولات اولي و ثاني بر مبناي اصالت وجود و ثمرات هستي‌شناسانه آن

تقسيم معقولات به معقول اولي و معقول ثاني يكي از تقسيمات مشهور فلسفي است كه در حكمت مشاء و متعاليه با تعبيرات متفاوت مورد قبول قرار گرفته است. اين تحقيق با روش كتابخانه‌اي، جمع‌آوري و تحليل اطلاعات و مقارنه آرا در پي آن است كه نادرستي تقسيم معقولات را اثبات نمايد و ثمرات هستي‌شناسانه چنين اشكالي را برشمارد. بر اين اساس ابتدا تقسيم‌بندي معقولات بر دو مبناي اصالت ماهيه و اصالت وجود مورد بررسي قرار مي‌گيرد پس از آن علل نادرستي تقسيم‌بندي معقولات تبيين و در نهايت ثمرات هستي‌شناسانه اشكال به تقسيم معقولات اولي و ثاني بيان مي‌‌شود. از جمله نتايج تحقيق آن كه در پرتوي مابه‌ازا داشتن مفاهيم كلي در عالم كليات و مجردات و مبناي اصالت وجود تقسيم معقولات به معقول اولي و ثاني ممكن نيست؛ اتحاد ماهوي در حمل جايگاهي سست دارد و مفاهيم وجودي بر اساس ارتباطي كه ميان آنها برقرار است بر يكديگر حمل مي‌شود؛ تقسيم امور به واقعي و اعتباري نادرست است و تمام امور به ميزان بهره‌مندي از وجود داراي واقعيت هستند؛ تقسيم امور به ذاتي و عرضي نادرست است چرا كه مبتني بر اصالت ماهيت است در حالي كه بر مبناي اصالت وجود و اعتباري بودن ماهيت جايگاهي براي آن باقي نمي‌ماند؛ تقسيم مركبات به حقيقي و اعتباري نيز صحيح نيست و تمام مركبات حقيقي هستند و به عبارت ادق تمام وجودات بسيط هستند؛ ملاك حمل اتحاد و اين هماني نيست بلكه ارتباط ميان ادراكات وجودي است.