شناسايي عوامل مؤثر بر بازگشت كارآفرينانه متخصصان و فارغ‌التحصيلان ايراني خارج از كشور

در گذشته نگاه يك‌طرفه‌اي مبتني بر راهبرد بازدارندگي در قبال مهاجرت متخصصان وجود داشت، اما امروزه بازگشت متخصصان به ميهن خود در قالب مجاري متنوعي از جمله بازگشت كارآفرينانه در دستور كار دولت ها قرار دارد. اين پژوهش با هدف شناسايي عوامل مؤثر بر بازگشت كارآفرينانه متخصصان ايراني خارج از كشور، به روش پيمايشي انجام شده است. جامعه آماري پژوهش را مجموعه 217 نفر از متخصصان و فارغ‏ التحصيلاني كه از طريق طرح همكاري با متخصصان و دانشمندان ايراني غيرمقيم به كشور بازگشته‌ و كسب‌وكار خود را راه‌اندازي كرده‌اند، تشكيل مي‌دهند. نتايج حاصل از توزيع پرسشنامه حاكي از آن است كه نُه عامل بر بازگشت كارآفرينانه متخصصان و فارغ‌التحصيلان ايراني اثرگذار هستند كه به ترتيب اهميت عبارتند از: دسترسي به شبكه‌هاي شخصي و خانوادگي، احساس وظيفه نسبت به كشور مادري، هزينه‌هاي پايين‌تر راه‌اندازي كسب‌وكار، فرصت‌هاي كارآفريني، وضعيت اكوسيستم كارآفريني، دسترسي به شبكه‌هاي علمي و دولتي، وضعيت كلي كشور، برنامه‌ها و سياست‌هاي تشويقي دولت و چالش‌هاي مهاجران در كشور ميزبان.