بكارگيري تعديل بيزي با پيشين دوان، ليترمن و سيمز (DLS) در الگوي خودرگرسيون با وقفه‌هاي توزيعي (BARDL): مطالعه موردي تاثير كوتاه‌مدت و بلندمدت ارزش افزوده بانكداري، بيمه‌گري و واسطه‌گري مالي بر بازار سرمايه در ايران

نهادها و بازارهاي مالي كارآمد مي توانند موجب افزايش رشد اقتصادي شوند و به طور متقابل بخش مالي نيز بايد منعكس كننده شاخص هاي اقتصادي بخش حقيقي باشد.با توجه به زير بخش هاي بازارهاي مالي و اهميت هر يك در اقتصاد، دو ساختار مالي «بانك پايه» و «بازار پايه» عموما در كشورهايي كه از توسعه و عمق مالي رو افزايشي برخوردارند، قابل مشاهده است. در ايران كه عمدتا يك نظام مالي بانك پايه دارد، بانك ها از نقشي اساسي در ايجاد ارتباط ميان بازار سرمايه، بازار پول و بازار تامين اطمينان (بازار بيمه) برخوردارند. ايجاد ظرفيت جديد در بخش حقيقي اقتصاد از وظايف و كارويژه هاي زيربخش هاي بازارمالي به شمار مي رود كه پيش شرط آن، ايجاد ارتباط و پيوستگي سازماني ميان زيربخش هاي بازارهاي مالي است. در اين مطالعه تاثير ايجاد ارزش افزوده خدمات بانكداري، بيمه گري و واسطه گري مالي بر بازار سرمايه مورد بررسي قرار گرفته است. در حقيقت سوال اصلي اين است كه آيا خلق ارزش افزوده جديد در خدمات بانكداري، بيمه گري و واسطه گري مالي، مي تواند بر شاخص هاي اصلي بازار سرمايه تاثيرگذار باشد؟ وجود يا فقدان اين تاثير در كوتاه مدت و بلندمدت مي تواند دلالت هاي مهمي براي سياست گذاران بازار پول و بازار سرمايه داشته باشد. متدولوژي: بدين منظور از متغيرهاي «شاخص قيمت سهام (كل)» و «شاخص مالي» بعنوان شاخص هاي نماينده بازار سرمايه (متغير وابسته)، و بر مبناي الگوي باس (2010) و پيشين دوان، ليترمن و سيمز (DLS)، از تعديل بيزي الگوي خودرگرسيون با وقفه هاي توزيعي در دوره 1370-1399 استفاده شده است.در يك الگوي بيزين، به منظور استفاده از اطلاعات موجود در توزيع مشاهدات و اطلاعات پيشين در دسترس از چگالي پيشين استفاده مي شود. چگالي پيشين ابزاري است براي انعكاس تمامي اطلاعاتي كه پژوهش‌گر از مشاهده داده‌ها در ذهن دارد. بنابراين چگالي‌هاي پيشين مي‌توانند از اهميت زيادي برخوردارند تا بتوانند منعكس كننده دقيق ويژگي هاي توزيعي نمونه مورد استفاده در چارچوب قانون بيز باشند. وقتي تابع پيشين با تابع راستنمايي تركيب مي‌شود، چگالي پسيني بدست مي‌آيد كه ماهيت و ويژگي هاي تابع پيشين را در خود دارد و اين اهميت ويژه توابع پيشين در تحليل هاي بيزين را نشان مي دهد. اين ويژگي‌ها بدين معناست كه اطلاعات چگالي پيشين، تفاسير مشابهي با تفاسير حاصل از اطلاعات تابع راستنمايي در اختيار پژوهش‌گران قرار مي‌دهد. به عبارت ديگر، تفاسير مربوط به تابع چگالي پيشينِ داده‌هاي واقعي با تفاسير مربوط به تابع چگالي پيشينِ داده‌هاي ساختگي‌ يكسان خواهد بود. يافته ها:نتايج مدلسازي داده هاي پژوهش در چارچوب يك الگوي بيزين نشان مي دهد كه ارزش افزوده خدمات موسسات پولي و مالي در كوتاه مدت مي تواند بر شاخص قيمت سهام (در كل و در بخش مالي) تاثيرگذار باشد و از اين رو ارتباط كوتاه مدتي ميان ارزش افزوده بانكداري، بيمه گري و واسطه گري مالي با بخش مالي (بازار بورس اوراق بهادار) برقرار است ولي اين ارتباط در بلندمدت از معني داري آماري برخوردار نيست و نمي توان بازخورد تغييرات ارزش افزوده بانكداري، بيمه گري و واسطه گري مالي را در شاخص قيمت سهام (در كل و در بخش مالي) مشاهده نمود. نتيجه: اين نتايج از يكسو نشان دهنده تاثيرقابل توجه متغيرهاي پولي و ابزارهاي قيمتي همانند نقدينگي و تورم بر بازار بورس است و از سوي ديگر دلالت بر ضعف ارتباط ميان بخش پولي و مالي و بازار بورس دارد. بنابراين پيشنهاد مي شود كه در شرايط بحراني (با هدف گذاري كوتاه مدت)، براي تنظيم بازار بورس از ابزارهاي پولي و قيمتي استفاده نمود و در مقابل با اصلاح ايرادات ساختاري بورس، زمينه تاثيرگذاري كوتاه مدت و بلندمدت ارزش افزوده بانكداري، بيمه گري و واسطه گري مالي بر شاخص هاي بورسي را فراهم نمود.