سنجش و ارزيابي ميزان پراكنده رويي شهري مطالعه موردي: شهر ساري

توسعه فضايي كالبدي شتابان و ناموزون شهرهاي ايران در چند دهه اخير، آثار و پيامدهاي نامطلوب اجتماعي، اقتصادي و كالبدي را به دنبال آورده است. هزينه‌هاي گزاف حمل‌ونقل و خدمات‌رساني شهر، اتلاف انرژي، هدر دادن سرمايه‌هاي مادي و اجتماعي در شهر از مهم‌ترين مشكلات شهرها در بحث توسعه نامطلوب فضايي كالبدي و كم تراكم شهرها به‌حساب مي‌آيند. هدف از پژوهش حاضر بررسي پديده پراكنده‌رويي شهري و سنجش ميزان پراكنده رويي شهر ساري است. اين پژوهش ازلحاظ هدف، توصيفي-تحليلي و ازلحاظ كاربست نتايج، كاربردي مي‌باشد. همچنين ازلحاظ نوع روش، داراي روش‌شناسي كمي از نوع تحليل عاملي مي‌باشد. نتايج حاصل از پژوهش نشان داد 16 شاخص مؤثر در پراكنده‌رويي شهري در شهر ساري به 6 عامل تراكم، دسترسي، تراكم خالص، بي‌قاعدگي نواحي ساخته‌شده، فضاي فعاليت و قطعات ساختماني قابل دسته‌بندي مي‌باشند. همچنين نتايج حاصل از بررسي اين عوامل و شاخص پراكنده‌رويي كل در نواحي شهر ساري نشان داد 176/60 هكتار از مساحت و 18124 نفر از جمعيت از شهر ساري در پهنه پراكنده‌رويي خيلي كم و همچنين 598/31 هكتار از مساحت و 74540 نفر از جمعيت از شهر ساري در پهنه پراكنده‌رويي خيلي زياد قرار دارند. دو عامل تراكم و دسترسي اثر بالايي بر پراكنده رويي داشته و همچنين در نواحي كه بيشترين ميزان پراكنده رويي را شاهد بوده اند ازنظر اجتماعي و اقتصادي، چشم اندازي از فقر، تغيير كاربري غيرقانوني اراضي، فقدان يا كمبود خدمات زيرساختي و خدمات عمومي ترسيم نموده و موجب شكل گيري و گسترش بافت هاي ناكارآمد شهري شده اند.