مقايسه تحليلي نحوۀ انعكاس صلح حديبيه در قرآن‌كريم (سوره فتح) و منابع تاريخي (مغازي واقدي، سيره ابن‌هشام، طبقات ابن‌سعد و تاريخ طبري)

صلح حديبيه يكي از نقاط عطف تاريخ صدر اسلام مي باشد. اين واقعه كه از نشانه‌هاي صلح طلبي اسلام به شمار مي‌رود، بيانگر است كه اسلام دستيابي به هدف از راه مصالحه را به طريق جنگ ترجيح مي دهد و از طرفي بيانگر تدبير و اشراف سياسي رسول‌الله (ص) در مواجهه با دشمنان اسلام به ويژه مشركان بوده است. انعقاد اين صلح به منزله ي اعلان رسمي برتري مسلمين و به رسميّت شناخته شدن آنها از سوي كفّار قريش بود. انتشارخبر اين صلحنامه منجر به گسترش روز افزون اسلام در شبه جزيره عربستان گرديد. صلح حديبيه و رخدادهاي پيرامون آن هم در قرآن‌كريم و هم درمنابع تاريخي منعكس شده اند. هدف اين پژوهش كه با رويكرد مقايسه‌اي – تحليلي و با استناد به آيات قران كريم، تفاسير و منابع منتخب تاريخي تدوين شده است، تبيين وجوه تشابه و تفاوت گزارش‌هاي قرآن كريم و منابع منتخب تاريخي در رابطه با اين صلحنامه است. سؤال اصلي پژوهش حاضر اين است كه در بيان حادثه صلح حديبيه قرآن كريم و منابع منتخب از نظر پردازشي و نگرشي چه تفاوت ها و تشابهاتي دارند. فرضيه مظرح در اين پژوهش بر اين مبنا است كه با توجه به فلسفه نزول قرآن‌كريم كه همان هدايت بشر است، به نظر مي‌رسد با وجود برخي اخبار مشابه، گزارش قرآن درباره ي اين واقعه از نظر نگرشي و پردازشي معطوف به اهداف هدايتي است و با منابع تاريخي منتخب كه گزارش‌هاي آنها ماهيت تاريخي دارد، متفاوت است.