بينامتنيت قرآني در اشعار شيخ حسين بن الحاج محمد آل‌نجف

بينامتنيت رويكردي نوين در عرصة نقد ادبي است كه در قرن بيستم ژوليا كريستوا ناقد بلغاري - فرانسوي اين نظريه را مطرح كرد. بينامتنيت داراي انواع مختلفي از جمله؛ ديني، تاريخي، اسطوره‌اي، قرآني و... است و در زبان عربي به نام التناص شناخته شده و در آثار نويسندگان و شاعران بسياري به اشكال مختلف نمود يافته است. از جمله شاعران مشهور عراقي قرن سيزدهم هجري، شيخ حسين ابن الحاج محمد آل‌نجف شاعر شيعه و مديحه‌گوي اهل‌بيت نبوّت (عليهم‌السلام) است كه با هنرمندي تمام از آيات قرآني براي رساندن مفهوم و غرض خويش به خواننده بهره برده است. در اين پژوهش سعي شده تا با روش توصيفي- تحليلي به بررسي چگونگي بازتاب جلوه‌هاي بينامتنيت قرآني در شعر اين شاعر شيعه و چگونگي تأثيرپذيريِ او از آيات زيباي قرآني بپردازيم. نتايج نشان داده كه شاعر به انواع رابطة بينامتني كامل متني، كامل تعديلي، الهامي و مفهومي، تلميحي با فراخواني شخصيت‌هاي قرآني، جزئي و واژگاني نظر داشته است و بينامتنيت جزئي و واژگاني بسامد بيشتري داشته و شاعر به واسطة اين انواع بينامتنيت قرآني به مواردي چون؛ ذكر فضايل پيامبران الهي، نام بردن از بت‌هاي عصر جاهليت، عدم امانت‌داري انسان به خدا، تهديد كردن حاكمان ظالم، مفهوم مودّت و دوستي اهل‌بيت و نيز غافلان راه حقيقت اشاره كرده است كه زيباييِ لفظي و معنوي اشعارش را دو چندان كرده است.