مدل‌سازي اجراي طرح مديريت منطقه‌اي آموزش عالي ايران با رويكرد تفسيري-ساختاري

با توجه به ارجاع روزافزون امور دانشگاهي به وزارت علوم (تشديد تمركز و ديوان‌سالاري)، كاهش مشاركت دانشگاه‌ها در تصميم‌گيري‌ها و برنامه‌ريزي‌ها (كاهش پاسخگويي) و كاهش كيفيت حجم آموزش عالي (عدم تناسب و توازن جدي ميان فعاليت‌هاي دانشگاهي و استعدادها، مزيت‌ها و نيازهاي مناطق)، مطالعات «مديريت منطقه‌اي آموزش عالي» از نيمه دوم دهه ۹۰ آغاز شده اما تغييرات پي‌درپي و روند كند در پيشبرد اين طرح، جاي تأمل را باقي گذاشته است. اين مقاله بر آن است تا با شناخت عوامل كليدي در پياده‌سازي مديريت منطقه‌اي آموزش عالي، پيشران‌هاي مؤثر بر موفقيت يا شكست طرح مزبور را كه همان متغيرهاي كلان تصميم‌گيري در تنظيم، هدايت و ترتيب اثر اين طرح مي‌باشند، تجزيه و تحليل نمايد. پژوهشگران با انجام مطالعات كتابخانه‌اي و مراجعه به خبرگان، عوامل مؤثر را شناسايي كرده و با توزيع پرسشنامه ميان ۴۱ خبره در حيطه‌هاي آينده‌پژوهي، سياست‌گذاري علم و فناوري و مديريت آموزش عالي، از روش مدل‌سازي ساختاري-تفسيري براي تعيين روابط ميان پيشران‌ها استفاده كرده‌اند. مدل نهايي از ۷ سطح برخوردار بوده و در آن عوامل به سه گونه «وابسته»، «پيوندي» و «محرك» در يك پيوستار منطقي تقسيم‌بندي شدند. اين تحقيق نشان داد كه سه پيشران اقدامات قانوني ، تقويت استقلال دانشگاهي و عملكرد آموزش‌محور، پژوهش‌محور يا تلفيقي وزارت عتف براي مديريت گذار پيش‌نيازهاي اساسي اجراي طرح مديريت منطقه‌اي آموزش عالي هستند.