چالش‌هاي رشد شركت‌هاي دانش‌بنيان پيشگام فاوا

بخش فناوري اطلاعات و ارتباطات (فاوا) يكي از محورهاي توسعه اقتصادي و نيز زيرساختي كليدي در سطح ملي است. شركت‌‌هاي فاوا به دليل ماهيت دانش‌‌محور اين حوزه و پويايي‌‌ رقابت و نياز مشتريان با چالش‌‌هاي متنوعي در مسير رشد خود روبه‌رو هستند. اين چالش‌ها در كشور ايران با توجه به محيط كسب‌وكار، تنظيم‌گري و نيز محدوديت در تعاملات بين‌المللي اهميت دوچنداني در رشد شركت‌هاي فاوا و خصوصاً شركت‌هاي دانش‌بنيان اين حوزه دارد. بر اين اساس اين مقاله به شناسايي و تحليل چالش‌هاي رشد شركت‌هاي دانش‌بنيان فاوا در ايران مي‌پردازد. پژوهش حاضر از حيث هدف و نوع به ترتيب كاربردي و كيفي است و قلمرو مكاني و زماني آن، شركت‌هاي فاوا در فهرست شركت‌هاي دانش‌بنيان پيشگام (50 شركت با بالاترين فروش) در سال‌‌هاي 1400 و 1401 مي‌‌باشد. داده‌‌هاي موردنياز از اسناد، گزارش‌‌ها، مصاحبه نيمه‌‌ساختاريافته با خبرگان و مديران 15 شركت كه به‌‌وسيله نمونه‌‌گيري قضاوتي انتخاب شدند، جمع‌آوري و با تحليل محتوا از طريق كدگذاري محوري تحليل شده است. بر اساس يافته‌‌ها، شركت‌ها با 5 دسته‌‌ چالش‌ مالي (تأمين مالي و تراكنش‌هاي مالي)؛ توسعه بازار داخلي و صادرات؛ سياستي، تنظيم‌‌گري و حقوقي؛ چالش‌‌هاي مدل كسب‌وكار؛ و چالش‌‌هاي مربوط به اجراي قانون دانش‌بنيان در رشد خود مواجه هستند. مهم‌ترين و پرتكرارترين چالش‌‌هاي توسعه شامل محدوديت‌‌ مالي، عدم تخصيص و عدم امكان انتقال ارز براي تأمين تجهيزات موردنياز، محدوديت‌‌هاي قانوني و مالكيت فكري و عدم تطابق حمايت‌‌هاي قانون دانش‌بنيان با نيازهاي شركت‌‌هاي فاوا مي‌‌باشد. يافته‌‌هاي اين مقاله همچنين پيشنهادهايي براي سياست‌‌گذاران و مديران اين حوزه و پژوهش‌‌هاي آتي ارائه مي‌كند.