تأثير درجات مختلف آبگريزي خاك حاصل از افزودن كود گاوي بر ويژگيهاي پايداري خاك و فراهمي آب

آبگريزي خـاك پديده‌ي مهم فيزيكـي است. در شرايط آبگريزي زير بحراني، پژوهش‌هاي زيادي پيامدهاي مثبت آبگريزي را گزارش كرده‌اند. به نظر مي‌رسد وجود آبگريزي خاك در يك دامنه مشخص (آبگريزي بهينه) نه تنها عامل ايجاد پيامدهاي مخرب در خاك نبوده بلكه عاملي مثبت در بهبود كيفيت فيزيكي خاك نيز مي‌باشد. در اين پژوهش روي دو خاك لوم‌رسي و لوم‌شني (در استان كرمان؛ در سال 1400-1399)، پيش‌تيمار ماده‌آلي (به‌‌عنوان عامل آبگريزي) در سطوح 0، 1، 3، 5، 8 و 10 درصد وزني كود گاوي اعمال گرديد. پس‌از دوره انكوباسيون سه‌ماهه و چرخه تر‌ و‌خشك‌شدن خاك‌ها، آبگريزي خاك با استفاده از روش WDPT، RI و β محاسبه شد. سپس 21 ويژگي‌ كيفيت خاك (فراهمي آب و پايداري ساختمان‌خاك) در نمونه‌ها اندازه‌گيري و با استفاده از PCA، نشانگرهاي MDS انتخاب شد. با رسم نمودار داده‌هاي نشانگرهاي MDS و آبگريزي، آبگريزي بهينه كه معادل 0.95 مقادير پيش‌بيني شده با معادله‌ي برازش يافته بر اين داده‌ها است، محاسبه گرديد. با توجه به اثر معني‌داري كود گاوي بر شاخص‌هاي آبگريزي و همچنين همبستگي معني‌دار RI با بيشتر ويژگي‌هاي فراهمي آب و ساختمان خاك؛ RI جهت تعيين آبگريزي بهينه انتخاب گرديد. با بررسي نتايج نمودار تغييرات RI و 11 نشانگر MDS، مشخص گرديد كه نشانگرهاي DC، TS و Ql با افزايش آبگريزي ابتدا روند كاهشي و سپس افزايشي داشته و بقيه نشانگرها ابتدا روند افزايشي و سپس كاهشي داشتند. دامنه‌ي بهينه آبگريزي (0.95LL 0.95UL)، زماني كه نشانگرهاي ساختمان خاك مورد بررسي قرار مي‌گيرند در دامنه وسيع‌تر (4.86 4.40) و در مواجهه با نشانگرهايي كه تنها تحت تأثير فراهمي آب هستند در دامنه محدودتري (4.28 3.72) تعريف مي‌گردند. در نهايت در شرايط بدون محدوديت، حد پاييني 3.72 و حد بالايي 4.28 براي آبگريزي بهينه در نظر گرفته شد.