بررسي تغييرات خصوصيات هيدروديناميك آبخوان در گذر زمان با استفاده از مدل GMS (مطالعه موردي: آبخوان دشت قزوين)

افزايش مصرف آب زيرزميني و افت روزافزون سطح ايستابي منجر به ايجاد تغييراتي در خصوصيات هيدروديناميكي آبخوان به‌ويژه پارامترهاي هدايت هيدروليكي و آبدهي ويژه مي‌شود. در اين مطالعه كه در سال 1400 و با استفاده از نسخه 10 نرم‌افزار GMS در آبخوان قزوين انجام شده، ضرايب هدايت هيدروليكي و آبدهي ويژه در سه دوره آماربرداري سال‌هاي 1381، 1388 و 1397 پس از واسنجي و صحت سنجي مدل در دو حالت پايدار و ناپايدار تعيين و مقايسه شدند. ريشه ميانگين مربعات خطا در حالت پايدار در سه دوره موردبررسي به‎ ترتيب  0.86، 0.73 و 0.84 متر و در حالت ناپايدار نيز به ترتيب 1.70، 0.93و 1.06 متر بدست آمد كه نشان از دقت بالاي شبيه‌سازي مدل دارد. متوسط هدايت هيدروليكي درمحدوده آبخوان در سال‌هاي 1381، 1388 و 1397 به ترتيب 19.13، 16.85 و 14.06 متر بر روز و  متوسط آبدهي ويژه در محدوده آبخوان به ترتيب ذكرشده 0.078، 0.071 و 0.064  تخمين زده شد. نتايج نشان داد كه با گذشت زمان و بروز افت سطح آب زيرزميني پارامترهاي هدايت هيدروليكي و آبدهي ويژه كاهش مي‌يابند. بر اساس هيدروگراف واحد آبخوان، شيب كاهش سطح آب زيرزميني به دليل اقدامات صورت گرفته در طرح تعادل بخشي و تغذيه مصنوعي، از سال 1394 از 0.1154 به 0.0591 كاهش يافته است، شيب كاهش هدايت هيدروليكي از 0.38 به 0.31 و شيب كاهش آبدهي ويژه از 0.00117 به 0.00078 كاهش يافته است. دليل اصلي اين روند كاهشي مي‌تواند تخريب ساختمان خاك و كاهش تخلخل مؤثر باشد كه حاكي از برگشت‌ناپذير بودن آبخوان به وضعيت قبلي آن است. بنابراين لازم است در خصوص تغذيه آبخوان ها و آب برگشتي از سامانه هاي آبياري اين تغييرات موردتوجه قرار گيرد.