ارزيابي تثبيت خاك سطحي متأثر از خاكپوش‎هاي آلي و معدني نوتركيب با استفاده از كرت‎هاي فرسايشي و پروفايل‎متر

فرسايش بادي از بارزترين عوامل تخريب خاك در مناطق خشك و نيمه‌خشك است. استفاده از خاكپوش يكي از راهبردهاي مديريتي براي حفاظت سطح خاك و كنترل فرسايش بادي است. پژوهش حاضر به‌منظور بررسي اثر خاكپوش‎هاي توليدي نوتركيب آلي و معدني بر ويژگي‎هاي فيزيكي و هيدروليكي خاك در منطقه كوپال استان خوزستان انجام شد. اين خاكپوش‎ها شامل خاكپوش آلي (O) در سه سطح O1، O2 و O3 با نسبت‎هاي تركيبي از زغال‎زيستي باگاس نيشكر، ژلاتين و صمغ عربي، خاكپوش معدني (M) در دو سطح M1 و M2 از خاكپوش MNF و خاكپوش هيدروژل نانوسيليس (H) در دو سطح H1 و H2 از هيدروژل نانوسيليس بودند كه در كرت‎هاي فرسايشي به ابعاد 50×30 سانتي‎متر، از ارديبهشت تا مرداد ماه سال 1399 اعمال شدند. سپس در هر كرت پروفايل‎متر نصب شد. ارزيابي‎ها نشان داد بعد از گذشت چهار ماه، استفاده از خاكپوش‎ها اثر معني‎داري در بهبود ويژگي‎هاي فيزيكي و هيدروليكي خاك داشتند. تيمارهاي O3 و O2 بيش‎ترين اثر را بر افزايش MWD خاك، به‌ترتيب با مقادير 2.49 ميلي‎متر و 2.45 ميلي‎متر نشان دادند. كربن آلي خاك (SOC) از 0.2 درصد در تيمار شاهد به 0.92 درصد در تيمار O3 افزايش يافت. كم‎ترين اثر در تيمار H1 با 0.5 درصد SOC مشاهده شد. بيش‎ترين ميزان نگه‎داشت رطوبت در خاك در تمام نقاط رطوبتي مربوط به تيمار O3 بود. به علاوه ميزان خاك هدر رفته با كم‎ترين مقدار در تيمار (1490 ton / km.year) مشاهده شد و بيش‎ترين ميزان آن مربوط به تيمار شاهد (6028 ton / km.year). بود. ماده‎آلي موجود در خاكپوش‎ها به دليل دارا بودن اثر اتصال‎دهندگي، قادر به بهبود و افزايش فرآيند خاكدانه‎سازي و كاهش تلفات خاك مي‎شود. به‎طور كلي خاكپوش آلي داراي اثرات چسبانندگي و زره‎دار كردن سطح خاك است. پيشنهاد مي‎شود اثر افزودني‎هاي نوظهور حاصل از مواد تبديلي مانند بازانيت در خاك‎هاي حساس به فرسايش در مقياس عرصه‎اي نيز ارزيابي شود.