اثر آبياري با پساب تصفيه‌شده مغناطيسي بر جذب برخي فلزات سنگين در كشت ذرت

در حال حاضر و با توجه به بحران شديد منابع آب، استفاده مجدد از پساب فاضلاب تصفيه شده در بخش كشاورزي حائز اهميت است. در بين انواع آلاينده هاي محيط زيست، فلزات سنگين موجود در پساب ها بيشتر مورد توجه مي باشند. هدف از اين پژوهش، بررسي تأثير استفاده از پساب مغناطيسي بر ميزان جذب فلزات سنگين گياه ذرت مي باشد. بدين منظور، آزمايشي لايسيمتري در يك دوره كشت و به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1399 در شهرستان بابلسر انجام شد. محل تأمين پساب، تصفيه‌خانه فاضلاب بخش شرقي شهرستان بابلسر بود. تيمارهاي آبياري به روش قطره‌اي و شامل كاربرد 100 درصد آب چاه (W1)، اختلاط 25 درصد پساب و 75 درصد آب چاه (W2)، اختلاط 50 درصد پساب و 50 درصد آب چاه (W3)، اختلاط 75 درصد پساب و 25 درصد آب چاه (W4) و آبياري با 100 درصد پساب (W5) در شرايط اعمال ميدان مغناطيسي (I1) و بدون تأثير ميدان مغناطيسي (I2) بود. در پايان دوره، عناصر سرب، كادميوم، روي و نيكل در اندام هوايي و دانه گياه ذرت اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه اثر نوع آبياري و اختلاط آب و پساب بر غلظت تمامي عناصر در اندام هوايي و دانه گياه ذرت در سطح احتمال يك درصد معني دار شد. با اعمال ميدان مغناطيسي غلظت فلزات سرب، كادميوم، روي و نيكل در اندام هوايي گياه به ترتيب 17.84، 15.9، 14.22 و 13.92 درصد نسبت به تيمار غيرمغناطيسي كاهش داشت. كاهش عناصر فوق در دانه گياه ذرت به ترتيب برابر 13.97، 14.52، 12.95 و 13.71 درصد بود. با افزايش درصد پساب مورد استفاده در آبياري، غلظت تمامي عناصر افزايش معني داري يافت. بيشترين مقدار غلظت عناصر در اندام هوايي و دانه گياه ذرت مربوط به عنصر روي به ترتيب با مقدار 93.19 و 74.32 ميلي‌گرم بر كيلوگرم بود. كمترين غلظت جذب فلزات سنگين در اندام هوايي و دانه گياه ذرت به ترتيب مربوط به كادميوم (0.73 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) و نيكل (3.61 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) بود كه همگي از تيمار W5 به دست آمدند. بنابراين با استفاده از فن آوري مغناطيسي مي توان تجمع فلزات سنگين موجود در پساب‌ها در خاك را كاهش داد و از جذب آن توسط ذرت جلوگيري كرد. با توجه به جذب زياد عناصر توسط گياه ذرت، در هنگام آبياري با پساب تصفيه خانه ها انتخاب گياهاني كه پتانسيل تجمع فلزات سنگين كمتري داشته و به مصرف مستقيم انسان و دام نمي‌رسد، قابل توصيه است.