اثر مصرف روي بر ديناميك آرسنيك در خاك‌هاي آلوده و ويژگي‌هاي زراعي سه رقم برنج (Oryzasativa L.)

آرسنيك يكي از مهمترين عناصر سنگين آلوده كننده محيط زيست بوده كه ثاثير زيان باري بر ويژگي‌هاي مورفولوژيك، فيزيولوژيك و بيوشيميايي گياه برنج دارد. يكي از راه هاي كاهش اثر سوء آرسنيك استفاده از عنصر روي مي باشد. به اين منظور آزمايش گلداني در فضاي آزاد به صورت فاكتوريل سه عاملي در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در بهار سال1398در موسسه تحقيقات برنج كشور (رشت) انجام شد. عامل هاي مورد مطالعه شامل عنصر روي در سه سطح (صفر،10 و 20 ميلي گرم بر كيلوگرم خاك از منبع سولفات روي 22 درصد)، عنصر آرسنيك در سه سطح (صفر، 1 و 2  ميلي گرم بر كيلوگرم خاك از منبع اكسيد آرسنيك)و ارقام برنج در سه سطح شامل (هاشمي، گيلانه و قدسي) بودند. نتايج نشان داد كه تمامي عامل ها بر بسياري از شاخص‌ها و صفت هاي اندازه‌گيري شده مانند محتواي روي در خاك، محتواي روي در كاه وكلش و دانه، محتواي آرسنيك در خاك، محتواي آرسنيك در كاه وكلش و دانه، ارتفاع بوته، تعداد پنجه كل، تعداد پنجه بارور، طول خوشه، وزن هزاردانه و عملكرد دانه تاثير معني‌داري داشتند. بيشترين مقدار افزايش ارتفاع بوته، تعداد پنجه كل، پنجه بارور، طول خوشه، وزن هزاردانه و عملكرد دانه به ترتيب 1.5، 68.4، 85.05، 31.5، 6.6، و 58.5 درصد ناشي از مصرف خاكي 20 ميلي گرم بر كيلوگرم روي و بدون كاربرد آرسنيك به ثبت رسيد. از نظر محتواي روي در كاه و كلش و دانه، رقم هاشمي رقم قدسي رقم گيلانه به ترتيب بالاترين ميزان روي را نشان دادند كه رقم هاشمي و قدسي از نظر جذب روي كارآمدتر محسوب مي شوند و براي مقابله با آرسنيك متحمل تر هستند و بيشترين ميزان آرسنيك در كاه وكلش و دانه به ترتيب در ارقام گيلانه قدسي هاشمي مشاهده شد. بنابراين با توجه به اثر متقابل روي با آرسنيك، استفاده از عنصر روي و ارقامي با توانايي جذب روي بالا مي‌تواند روشي مناسب براي كاهش سميت آرسنيك در گياه برنج باشد.