تاثير افزايش دما بر ذوب برف و رواناب رودخانه در ماه‌هاي گرم سال و تحليل متغيرهاي اقليمي در حوضه تمر، ايران

گرم شدن زمين باعث تغييرات الگوي بارندگي و كاهش ذخاير برف شده است. هدف مقاله‌ي حاضر ارزيابي تأثير افزايش دما بر ذوب برف و رواناب رودخانه در ماه‌هاي گرم سال و تحليل متغيرهاي اقليمي در حوضه تمر مي‌باشد. بدين منظور سطح پوشش برف از تصاوير روزانه ماهواره موديس استخراج و براساس ارتفاع و با كاربرد نرم‌افزار GIS محدوده‌ي مطالعات به چهار ناحيه تقسيم شد. به منظور شبيه‌سازي رواناب ناشي از ذوب برف از داده‌هاي مشاهداتي دبي ايستگاه هيدرومتري تمر، بارش ايستگاه قرناق و ميانگين دماي ايستگاه گيداغ (سال‌هاي1395-1392) براي واسنجي و (سال‌هاي 1398-1396) براي صحت‌سنجي استفاده شد. سطح پوشش برف در مرحله واسنجي در دي ماه به بيشترين مقادير برابر 28 درصد در ناحيه سوم و 28/8 درصد در ناحيه چهارم رسيد. در مرحله صحت‌سنجي نيز نواحي سوم و چهارم در بهمن ‏ماه بيشترين درصدها را به ترتيب برابر با 45/8 و 30/2 به‌خود اختصاص دادند. مقايسه نتايج رواناب شبيه‌سازي شده و مشاهداتي نشان داد كه سهم رواناب ناشي از ذوب برف در گذر از بهمن به فروردين ماه قابل توجه است. بطوري‌كه بيشترين افزايش مقدار رواناب مربوط به سال آبي 1398-1397 از 1/8 به 39/1 درصد برآورد شد. همچنين بيشترين و كمترين درصد ذوب برف در سال‌هاي 1394-1393 و 1398-1397 به ترتيب به مقدار 19 و 3/3 درصد بوده است. نتايج تحليل حساسيت پارامترهاي مدل شامل آهنگ كاهش دما، دماي بحراني، زمان تأخير، فاكتور درجه_روز، ضرايب X  و Y، ضريب رواناب بارش و ضريب رواناب برف نشان داد كه پارامترهاي ضريب رواناب باران و X از تأثيرگذارترين پارامترها هستند. تأثير دما و بارندگي بر فرآيند رواناب نيز در ماه‎هاي مختلف متفاوت ثبت شد.