بررسي توزيع و فراهمي فسفر در حضور ماده آلي و گوگرد عنصري به همراه باكتري تيوباسيلوس در دو خاك آهكي با بافت متفاوت

در خاك‌هاي آهكي غالباً كمبود فسفر وجود دارد. به منظور بررسي اثر ماده آلي و گوگرد عنصري بر فراهمي و توزيع فسفر در دو خاك آهكي با بافت (لوم‌رسي و شني‌لومي) و غلظت آهن و آلومينيوم كل متفاوت، مطالعات انكوباسيوني به مدت دوازده هفته در آزمايشگاه خاكشناسي دانشگاه ملاير در سال 1398 انجام شد. تيمارها شامل تيمار ساده كود گوسفندي (كود آلي) (صفر و دو درصد)، گوگرد عنصري (صفر، 25/0 و 5/0 درصد) و تيمار‌هاي تلفيقي كود آلي و گوگرد عنصري در حضور باكتري تيوباسيلوس مي‌باشد. هر هفته غلظت فسفر فراهم خاك‌هاي شاهد و تيمار شده و همچنين در انتهاي دوره انكوباسيون، EC، pH، درصد كربنات كلسيم معادل و گچ و اجزاء معدني فسفر اندازه‌گيري شد. در انتهاي دوره انكوباسيون در هر دو خاك تيمارشده، EC و درصد گچ افزايش يافت. حضور كود آلي باعث كاهش درصد گچ و افزايش غلظت فسفر فراهم خاك‌ها شد. در خاك لومي‌رسي تيمار شده با سطوح 25/0 و 5/0 درصد گوگرد عنصري، افزودن كود آلي، باعث كاهش سرعت تغيير شكل فسفر (ضريب b معادله تواني)، به ترتيب از 226/0 به 153/0 و از 168/0 به 154/0 ميلي‌گرم بر كيلوگرم در هفته و در خاك شني‌لومي باعث افزايش، به ترتيب از 129/0 به 161/0 و از 125/0 به 184/0 ميلي‌گرم بر كيلوگرم در هفته شد. در هر دو خاك، تيمارهاي ساده و تلفيقي موجب افزايش جزء دي‌كلسيم فسفات و كاهش جزء اكتاكلسيم فسفات و تيمار تلفيقي موجب كاهش جزء آپاتيت شد. در خاك شني‌لومي، تيمارهاي ساده و تلفيقي باعث افزايش جزء فسفات آلومينيوم شد. نتايج نشان داد در هر دو خاك، تيمار تلفيقي كود آلي با 25/0 درصد گوگرد عنصري موجب افزايش فراهمي فسفر شد و با وجود تثبيت فسفر در خاك شني لومي، به دليل آهن و آلومينيوم كل زياد، ماده آلي باعث افزايش فراهمي فسفر اين خاك شد.