تبيين الگوي نظري آرمان‌گرايي واقع‌بينانه در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران مبتني بر بيانيه گام دوم انقلاب

بيانيه‌ي گام دوم انقلاب ازجمله اسنادي است كه زمينه هاي لازم را براي نظريه پردازي در خصوص مسائل امروز و آيندۀ انقلاب اسلامي فراهم كرده است. مسائل متعددي با رويكرد بينش تمدني در بطن گفتماني بيانيه‌ي گام دوم از سوي رهبري معظم انقلاب مطرح‌شده كه ازجمله‌ي آن ها مسئله‌ي سياست خارجي و نحوۀ مواجهه‌ي ايران با مسائل منطقه اي و بين المللي است. پژوهش پيش رو در نظر دارد تا مسئله‌ي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران را بر اساس نظريه‌ي آرمان گرايي واقع‌بينانه منطبق با متن بيانيه‌ي گام دوم انقلاب تحليل و تبيين نمايد و نتايج و برون داده‌هاي كاربست اين نظريه را نيز بررسي كند. در اين راستا ابتدا مباني نظري آرمان گرايي و واقع‌گرايي موردبررسي قرارگرفته و سپس مدل آرمان گرايي واقع‌بينانه ترسيم‌شده است. سپس با استفاده از روش‎ تحليل محتواي بيانيه‌ي گام دوم و كدگذاري مسائل مربوط به سياست خارجي، شاخص هاي آرمان گرايي و واقع گرايي احصاء شده است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه گرچه مباني گفتماني سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران منطبق با منطق آرمان گرايي است اما عملكرد، نتايج و خروجي هاي سياست خارجي ايران در چارچوب نظريه‌ي واقع گرايي قابل‌تحليل و تفسير است و بين آرمان‌گرايي در مقام نظر و واقع‌گرايي در مقام عمل منافاتي وجود ندارد. تحليل بيانيه‌ي گام دوم انقلاب به‌عنوان يكي از اسناد راهبردي متأخر در خصوص سياست خارجي، تأييدكنندۀ اين ادعاست و مي توان منظومه‌ي سياست خارجي ايران را «آرمان گرايي واقع‌بينانه» دانست.