بررسي تغييرات عناصر پرمصرف خاك و مواد معدني گياهان با فرم‌هاي رويشي مختلف در نيمه شمالي استان اردبيل

هدف از تحقيق حاضر بررسي تغييرات عناصر پرمصرف در خاك و گياه به تفكيك فرم رويشي با تغييرات ارتفاع است. به­اين منظور نمونه‌برداري از خاك و گياه در 13 مكان در گراديان ارتفاعي 300 تا 3300 متري در سال 1395 انجام گرفت. در هر مكان سه ترانسكت 100 متري به فاصله 50 متر از يكديگر و در امتداد هر ترانسكت 5 پلات يك متر مربعي قرار گرفت. در هر پلات پوشش گياهي به تفكيك فرم ‌‌رويشي گندميان، پهن‌برگان، بوته‌ها و نمونه‌هاي خاك در دو عمق 0 تا 15 و 15 تا 30 سانتي‌متر برداشت شد. سپس ميزان عناصر كلسيم، پتاسيم، سديم، فسفر و نيتروژن براي نمونه‌هاي گياهي به تفكيك فرم ‌‌رويشي و نمونه‌هاي خاك اندازه‌گيري شد. با استفاده از آزمون تجزيه واريانس يك‌طرفه مقدار عناصر پرمصرف در خاك و گياه در طبقات ارتفاعي مختلف با يكديگر مقايسه شد. براساس نتايج، غلظت عناصر پرمصرف خاك در طبقات ارتفاعي، داراي تفاوت معني‎دار بود. بيش‌ترين غلظت نيتروژن در ارتفاع 3300-3000 متر (0.47 درصد)، فسفر در ارتفاع 1500-1200 متر (87.8 پي‌پي‌ام)، پتاسيم در ارتفاع 3300-3000 متر (57.6 پي‌پي‌ام)، سديم در ارتفاع 3300-3000 متر (69.8 پي‌پي‌ام) و كلسيم در ارتفاع 3300-3000 متر (16.53 ميلي اكي والان بر ليتر) است. همچنين غلظت عناصر پرمصرف در گياه در طبقات ارتفاعي با يكديگر متفاوتاست. بيش‌ترين غلظت نيتروژن در بوته در ارتفاع 2400-2100 متر (3.06 درصد)، فسفر در پهن‌برگان در ارتفاع 3300-3000 متر (548.2 پي‌پي‌ام)، پتاسيم در پهن‌برگان در ارتفاع 900-600 متر (400.3 پي‌پي‌ام)، سديم در بوته در ارتفاع 600-300 متر (58.4 پي‌پي‌ام) و كلسيم در پهن‌برگان در ارتفاع 3000 متر (261.7 پي‌پي‌ام) است.  نتايج نشان داد كه عناصر غذايي موجود در خاك بر ميزان اين عناصر در گياهان موثر است. با توجه به اينكه تعادل در ميزان عناصر غذايي در گياهان در تغذيه دام اهميت زيادي دارد، آگاهي از ميزان اين عناصر در خاك و گياه در برخورداري دام از يك رژيم غذايي مناسب و افزايش در كميت و كيفيت محصولات دامي موثر خواهد بود.