پراكندگي جغرافيايي بالقوه گونه جاشير (Prangos ferulacea (L.) Lindl.) تحت سناريوهاي تغيير اقليم در استان چهارمحال و بختياري

جاشير گياهي چندساله است كه علاوه بر ارزش علوفه اي و دارويي مي تواند به كنترل فرسايش خاك نيز كمك كند. اطلاعات كمي در مورد تأثير تغييرات اقليمي بر جنس Prangos به ويژه P. ferulacea وجود دارد. در اين مطالعه، به منظور پيش‌بيني اثر تغيير اقليم آينده بر پراكندگي جغرافيايي بالقوه جاشير از رويكرد مدل‌سازي اجماعي با تلفيق پنج مدل پراكندگي گونه‌اي استفاده شد. نقاط حضور جاشير بر اساس بازديدهاي ميداني در استان چهارمحال و بختياري و طي سال‌هاي 1398 و 1399 برداشت شدند. پيش‌بيني آينده بر اساس سه سناريوي SSP126، SSP370، SSP585 و مدل گردش عمومي GFDL-ESM4 انجام شد. به اين منظور، تعداد 48 داده حضور گونه همراه با 11 متغير محيطي شامل متغيرهاي زيست اقليمي، فيزيوگرافي و پوشش/كاربري سرزمين در مدل‌سازي مورد استفاده قرار گرفتند. يافته‌ها نشان داد كه حدود 30.88 درصد از محدوده مورد مطالعه در وضعيت اقليمي امروزي به عنوان رويشگاه‌هاي مطلوب گونه جاشير شناسايي شد. موثرترين متغيرها در مطلوبيت رويشگاه گونه مورد مطالعه، به ترتيب مجموع بارندگي پربارش ترين ماه، ميانگين دامنه دماي روزانه و تغييرات فصلي بارندگي بودند. يافته‌ها نشان داد كه 23.98 تا 32.40 درصد از رويشگاه‌هاي مطلوب جاشير تا سال 2070 به واسطه تغيير اقليم نامناسب خواهد شد. در مقابل، 9.3 تا 20.3 درصد از رويشگاه‌هاي نامناسب به علت تغيير اقليم مناسب خواهد شد. همچنين، نتايج نشان دهنده عملكرد عالي مدل اجماعي بود (AUC= 0.97 و TSS= 0.83). نتايج مطالعه حاضر مي تواند اطلاعات ارزشمندي براي سياست گذاران و برنامه ريزان به منظور انطباق و حفاظت از گونه جاشير در برابر تغييرات اقليمي آينده فراهم نمايد.