تحليل فضايي – زماني اراضي شهري و پيراشهري با توجه به پراكندگي جمعيت در گسترۀ استان مازندران

شهرنشيني يك پديدۀ مهم اجتماعي و اقتصادي بوده كه در سراسر جهان در حال وقوع است و فرايندي پويا از تغيير رابطۀ انسان و زمين است. گرچه گسترش شهري بيشتر به دلايل اقتصادي و جمعيتي است، اما تنها پيامدهاي اجتماعي- فضايي و اقتصادي سياسي ايجاد نمي‌كند و بر روي عوامل طبيعي و زيستي اثرگذار است. استان مازندران هم به‌واسطۀ موقعيت نسبي و شرايط محيطي حاكم مورد‌توجه مهاجران و گردشگران قرار گرفته و افزايش جمعيت و فضاي ساخته‌شده در آن شدت گرفته است. بر اين اساس در اين پژوهش روند رشد جمعيت و فضاي ساخته‌شده در محيط شهري و پيراشهري (حاشيه شهرها و روستاها) از سال 1355 تا 1400 مورد‌سنجش قرار مي‌گيرد. در تحليل‌ها داده‌هاي سرشماري عمومي‌ نفوس و مسكن به همراه تصاوير ماهوارۀ سنتينل 1 و 2 و لندست مورد‌استفاده قرار گرفت. نتايج نشان مي‌دهد در طي دوره‌هاي مورد‌بررسي از سال 1355 تا 1400 مساحت اراضي ساخته‌شده استان تقريبا 3.5 برابر شده و از 20 هزار هكتار به 71 هزار هكتار رسيده است. نرخ رشد سالانه طي اين دوره تقريبا 2 درصد است كه براي اراضي شهري 2.04 درصد و براي اراضي پيراشهري 3.45  درصد است. در صورتي كه براي جمعيت اين نسبت برعكس است و رشد سالانه براي جمعيت شهري 2.85 و براي جمعيت پيراشهري 0.75 است. درصد تغييرات اراضي شهري در شهرستان‌هاي سوادكوه با 44 درصد و بهشهر با 39 درصد بيشتر از ساير شهرستان‌ها بود كه نشان مي‌دهد اراضي پيراشهري رشد قابل‌توجهي در اين شهرستان‌ها داشتند.