ارزيابي صحت داده‌هاي بارندگي حاصل از ماهواره‌ي TRMM در حوزه‌آبخيز طالقان

مقدمه و هدف: با توجه به تعداد محدود ايستگاه‌هاي هواشناسي بخصوص در مناطق كوهستاني، استفاده از داده‌هاي ماهواره‌اي براي استخراج ميزان بارندگي از اهميت زيادي برخوردار است. از سوي ديگر عدم وجود داده‌هاي با توزيع مناسب مكاني بارندگي از چالش‌هاي مهم در پيش‌بيني وقوع سيل يا خشكسالي و هشدار به موقع در اين مورد است. يكي از راه‌كارهاي ارائه شده در اين مورد، اندازه‌گيري بارندگي از فضا است. مواد و روش‌ها: اين تحقيق با هدف بررسي دقت و صحت داده‌هاي بارندگي حاصل از تصاوير ماهواره TRMM در حوزه‌آبخيز طالقان در مقياس زماني ماهانه و سالانه طي دوره 2009 تا 2015 انجام شد. براي اين منظور تصاوير TRMM با قدرت تفكيك مكاني سه ساعته طي دوره آماري مورد نظر  براي منطقه مورد مطالعه دريافت شد. سپس با ادغام بارندگي‌هاي سه ساعته، بارندگي روزانه برآورد شد. در ادامه ضرايب تعديل به منظور كاهش خطا داده‌هاي بارندگي ارائه، و در نهايت دقت داده‌هاي تصاوير ماهواره‌اي با دو روش معمول درون‌يابي، عكس فاصله وزني و كريجينگ مقايسه شد. يافته‌ها: نتايج شاخص‌هاي خطا نشان داد كه بارندگي تصاوير TRMM ارتباط مناسبي با داده‌هاي ايستگاه‌هاي زميني به خصوص ايستگاه جوستان دارد، اما در برخي ماه‌ها مشكل كم‌تخميني و بيش‌تخميني وجود دارد. به همين دليل ضرايب اصلاحي براي رفع اين مشكل اعمال شد كه به طور ميانگين در اكثر ماه‌ها اين ضريب كمتر از يك محاسبه شد كه بيانگر بيش‌تخميني داده‌هاي بارش تصاوير TRMM بود. بررسي داده‌هاي اصلاح شده نشان داد كه با اعمال ضرايب تخمين علاوه بر رفع مشكل بيش تخميني، ميزان خطا نيز كاهش پيدا كرد و نمايه كارايي نش- ساتكليف تا حدودي بهبود يافت. همچنين در بارندگي سالانه با اعمال ضرايب تعديل مقدار جذر ميانگين مربعات خطا در ايستگاه گراب از 88 به 26 ميلي‌متر كاهش پيدا كرد كه نشان از افزايش كارايي داده‌ها پس از اعمال ضرايب اصلاحي است. نتايج مقايسه داده‌هاي اصلاح شده با روش‌هاي درون‌يابي نشان داد كه در همه شاخص‌هاي خطا داده‌هاي اصلاح شده TRMM كارايي بالاتري در تخمين بارندگي دارد. نتيجه‌گيري: در مجموع مي‌توان گفت بارندگي حاصل از تصاوير TRMM در صورت اعمال ضرايب تعديل مي‌تواند نتايج رضايت‌بخشي را به دست دهد و در مناطقي با كمبود ايستگاه‌ هواشناسي و داده، مي‌تواند منبع قابل اطميناني براي داده‌هاي بارندگي باشد.