تعيين توزيع فصلي‌ وقوع بارش ماهانه در برخي از ايستگاه‌هاي باران‌سنجي استان اردبيل با استفاده از روش آمار دوراني

مقدمه و هدف: ارزيابي توزيع زماني بارش در ماه‌هاي مختلف سال مي‌تواند در تعيين رژيم بارش و يا خشكسالي مورد استفاده قرار گيرد. شاخص فصلي‌بودن به توزيع بارش در ماه‌هاي مختلف سال مي‌پردازد و آمار دوراني براي ارزيابي داده‌هايي با الگوي وقوع متفاوت در يك بازه زماني به‌كار مي‌رود. در روش آمار دوراني، زمان وقوع رويداد بر اساس زاويه در مقياس بازه رويداد مورد مطالعه تعيين مي‌شود. مواد و روش‌ها: هدف پژوهش حاضر، محاسبه شاخص فصلي‌بودن بارش، با استفاده از روش آمار دوراني در 28 ايستگاه باران‌سنجي وزارت نيرو استان اردبيل در طول دوره آماري 30 ساله است. بر اساس روش آمار دوراني شاخص فصلي‌بودن مقادير بارش ماهانه، انحراف استاندارد و انحراف استاندارد در ماه محاسبه شد. يافته‌ها: با توجه به نتايج به‌دست آمده مقدار شاخص ‌فصلي‌بودن در 8 ايستگاه باران‌سنجي پل‌الماس، كوزه‌تپراقي، نير، لاي، سرعين، سياه‌پوش، نئور و يامچي بيش‌تر از يك است، به‌عبارتي وقوع بارش در اين ايستگاه‌ها كاملاٌ فصلي است. هم‌چنين نتايج نشان داد كه ارتباطي ميان مقادير متوسط بارش سالانه و شاخص فصلي‌بودن وجود ندارد. بر اساس مقادير شاخص فصلي‌بودن مي‌توان دوره‌هاي مرطوب و نيز توزيع زماني وقوع بارش در ماه‌هاي مختلف سال را تعيين نمود، هم‌چنين شاخص فصلي‌بودن در تعيين تداوم خشكسالي‌ها كاربرد دارد. نتيجه‌گيري: در محاسبه شاخص فصلي‌بودن با استفاده از آمار دوراني، توزيع ماهانه و فصلي مقادير بارش را در طول سال بيان مي‌كند. علاوه بر اين، محاسبه عددي شاخص مذكور در يك دوره طولاني‌مدت مي‌تواند درك جامع‌تري از توزيع بارش ارائه دهد. تعيين توزيع زماني مقادير بارش در ماه‌ها و فصول مختلف سال امكان پيش‌بيني تغيير در بيلان آب، تعيين الگوي كشت و يا در مقياس زماني كوچك‌تر پيش‌بيني سيلاب و خشكسالي را فراهم نمايد.