تعيين مناطق احداث ديوار حائل به منظور كاهش سيل گيري اراضي روستاي مهرگرد در اثر جريان سيلابي ناشي از شكست سد خاكي قره آقاچ

مقدمه و هدف: شكست سد و رها شدن آب ذخيره شده پشت سد به عنوان يكي از مهم ترين مسائل در طراحي سد ها بوده و لازم است به وقوع و عواقب آن توجه گردد. بنابراين سياست گزاران و دولت مردان موظف هستند جهت جلوگيري از وقوع خطرات احتمالي ناشي از شكست سد ها اقداماتي را انجام دهند. از جمله اين اقدامات مي توان به ايجاد ديوار حائل در مسير جريان سيلاب ناشي از شكست سد ها اشاره نمود. مواد و روش‌ها: در تحقيق حاضر به تعيين و بررسي ايجاد ديوار حائل در مسير جريان سيلاب ناشي از شكست سد خاكي قره آقاچ در فواصل و سناريو هاي مختلف پرداخته شده است. پارامتر هاي ناشي از شكست سد با استفاده از مدل BREACH تعيين و سپس اطلاعات آن وارد نرم افزار HEC-RAS شده است. يافته‌ها: نتايج نشان داد براي حالتي كه روزنه در تراز 2451 متر از بدنه سد ايجاد گردد، از 50 مقطع مورد بررسي 18 مقطع از طرف ساحل سمت راست و يا ساحل سمت چپ و يا هر دو تعرض مي نمايد. در مقطع حد فاصله 300 متري از سد، جريان آب به ارتفاع 1/74 متر از ساحل سمت راست و جريان آب به ارتفاع 2/55 متر از ساحل سمت چپ تعرض مي نمايد. در فاصله 2200 متري از سد، جريان آب به ارتفاع 5/15 متر از ساحل سمت راست و به ارتفاع 0/51 متر از ساحل سمت چپ تعرض مي نمايد. در مقطع 3000 متري از سد جريان آب به ارتفاع 3/39 متر از ساحل سمت چپ تعرض مي نمايد. در مقطع 3100 متري از سد، جريان آب به ارتفاع 2/68 متر از ساحل سمت چپ تعرض مي نمايد. در فاصله 4400 متري از سد جريان آب به ارتفاع 1/19 متر از ساحل سمت راست تعرض مي نمايد. نهايتاً مقطع 4700 از سد جريان آب به ارتفاع 3/48 متر از ساحل سمت راست تعرض مي كند. اين در حاليست كه اگر در تراز 2446 متر از بدنه سد روزنه اي ايجاد گردد، از 50 مقطع مورد بررسي 15 مقطع از ساحل سمت راست و يا ساحل سمت چپ و يا هر دو تعرض مي نمايد. بنابراين در اين حالت در مقطع حد فاصله 300 متري از سد جريان آب به ارتفاع 0/8 متر از ساحل سمت راست و همچنين جريان آب به ارتفاع 2/12 متر از ساحل سمت چپ تعرض مي نمايد. در فاصله 2200 متري از سد، جريان آب به ارتفاع 4/21 متر از ساحل سمت راست تعرض مي كند. در فاصله 3000 متري از سد، جريان آب به ارتفاع 2/86 متر از ساحل سمت چپ تعرض مي نمايد. در مقطع 3100 متري از سد، جريان آب به ارتفاع 2/23 متر از ساحل سمت چپ تعرض مي كند. در فاصله 4400 متري از سد جريان آب به ارتفاع 0/9 متر از ساحل سمت راست تعرض مي نمايد. نهايتاً در فاصله 4700 متري از محل سد جريان آب به ارتفاع 2/97 متر از ساحل سمت راست تعرض مي نمايد. نتيجه‌گيري: مناطق با احتمال سيل گيري بيشتر و با اولويت براي احداث ديوار حائل مشخص شد. شكست سد در تراز 2451 نسبت به تراز 2446 سبب سيل گيري مقاطع بيشتري در طرفين رودخانه مهرگرد خواهد شد. در بين مقاطع مورد بررسي بيشترين تعرض جريان آب در فاصله 2200 متري و مربوط به زماني است كه در تراز 2451 متري از بدنه سد روزنه ايجاد گردد كه با توجه به موقعيت حساس تر آن نسبت به ساير مقاطع اهميت خاص تري يافته و نياز به احداث ديوار حائل است.