كليدواژه :
حديث ماترددت , كراهت و علاقه مومن به مرگ , ترديد خداوند , تعارض اخبار , مشكل الحديث
چكيده فارسي :
«حديث تردد» كه از نقل‌هاي مشهور و چه بسا متواتر فريقين است, از روايات مشكلي به شمار مي‌رود كه كثرت نقل, اعتبار منابع و عرضه حديث به منظور فهم بهتر مراد, از اهميت آن نشان دارد. مشكل اين دسته روايات, نسبت دادن شك و ترديد به خداوند متعال است كه به باور شيعي و تحليل عقلي و نيز باور عمده انديشوران اهل سنت, جايز نيست. از اين رو, نياز است تبيين شود كه چگونه «تردد» كه از صفات مخلوقاتي است كه مبتلا به زوال و تغيراند و نوعي نقص برخاسته از جهل و يا عجز در دستيابي به هدف به شمار مي‌رود، مي‌تواند به خداوند سبحان نسبت داده شود؟ تعارض ميان اين دسته از روايات با ديگر متون روايي كه به «علاقه مومن به مرگ» اشاره دارند, از ديگر چالش‌هايي است كه اين محتواي روايي با آن مواجهه است. پژوهش حاضر به شيوه استنتاجي ـ تحليلي و نيز تحليل اسناد و كشف خلط و تصحيف، التفات به خاستگاه صدوري, واكاوي و گزينش رهيافت‌هاي انديشوران فريقين و ارائۀ راهكارهاي حلّي در رفع تعارض اخبار, به مفهوم‌شناسي اين روايات پرداخته است. به نظر مي‌رسد توجه به ارتباط معنايي اين روايات با مسئله طول عمر, خود نقطه‌عطفي در كشف مفهوم دقيق اين روايات باشد و موجب گردد معناي تاني و تراخي در قبض روح مومن, از ميان ساير وجوه معاني, قوي‌تر بنمايد كه به تبع آن, اين احاديث با بحث بداء, مرتبط خواهد بود و ديگر مفسر صفات ذات نيست بلكه به صفات فعل الهي ناظر است.
