مدلسازي آشيان بوم‌شناختي افعي‌هاي كوهستاني تبار راده‌اي (Raddei) در ايران، قفقاز و شرق تركيه

افعي‌هاي كوهستاني جنس مونتي‌ويپرا (Montivipera) به‌طور كلي، و گونه‌هاي تبار Raddei به‌طور خاص، نمونه‌هاي ويژه‌اي از بوم‌زادي جديد (Neoendemism) در فلات ايران، آناتولي و قفقاز هستند. با توجه به چالش‌هاي پيش روي حفاظت از گونه‌هاي مذكور، تعيين زيستگاه‌هاي مطلوب آنها، به منظور اتخاذ رويكردهاي حفاظتي مناسب، ضروري است. به اين منظور آشيان بوم شناختي هر گونه بر اساس چهار الگوريتم مدل تعميم يافته خطي، مدل تعميم يافته ارتقايي، جنگل تصادفي و بيشينه بي‌نظمي مدلسازي و در قالب يك مدل اجماعي بررسي شد. همچنين، با استفاده از يك رويكرد تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي، جدايي آشيان بوم‌شناختي گونه‌ها مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه مدل پراكنش گونه‌ها با (Area Under the Curve, AUC) و (True Skills Statistics, TSS) بالاتر از 0/9 عملكرد پيش‌بيني بالايي دارند. گونه‌هاي تبار Raddei الگوهاي متفاوتي از اشغال آشيان بوم‌شناختي را نشان داده و بيشترين تمايز در گراديان متغيرهاي تغييرات فصلي درجه حرارت، بارش سالانه و تنوع ناهمواري‌ها ديده شد. دو گونه افعي لطيفي و افعي كوهرنگي، با وجود فاصله جغرافيايي زياد، بيشترين ميزان مشابهت و هم‌پوشي آشيان بوم‌شناختي را نشان دادند. با توجه به پراكنش و انعطاف‌پذيري تكاملي محدود افعي‌هاي كوهستاني در مناطق كوهستاني البرز و زاگرس، طرح‌ريزي اقدامات مديريتي جهت كاهش عوامل تهديد كننده بقاي طولاني مدت اين گونه‌ها امري ضروري است.