ارزيابي استفاده از آب‌هاي نامتعارف بر رواناب و رسوب حوضه تجن با استفاده از مدل SWAT

هدف از مطالعه حاضر ارزيابي اعمال سناريوهاي استفاده از آب‌هاي نامتعارف بر مقدار رواناب و رسوب در شش ايستگاه‌ ‏‏(شامل ايستگاه‌هاي كردخيل، گرم‌رود، ورند، واستان، پرويج‌آباد و علي‌‍آباد) در حوضه آبريز تجن طي سال‌هاي 2000 تا 2017 با ‏استفاده از مدل ‏SWAT‏ مي‌باشد. واسنجي و صحت‌سنجي مدل با استفاده از داده‌هاي سال‌هاي 2003 تا 2012 و 2013 تا 2017 ‏انجام و سپس به ارزيابي سناريوهاي تخصيص 30 درصد از پساب موجود براي كشاورزي (سناريوي يك)، تخصيص 30 درصد از ‏آب‌هاي نامتعارف براي تغذيه آبخوان‌ها در شرايط اعمال سناريوي يك (سناريوي دو) و كاهش 20 درصد برداشت از منابع آب ‏زيرزميني براي آبياري و استفاده از منابع آب نامتعارف به‌عنوان منابع جايگزين براي تأمين نياز زيست‌محيطي (سناريوي سه) ‏مي‌باشد. ارزيابي كارايي مدل با استفاده از ضرايب ‏R2‎‏ و ‏NSE‏ نشان‌دهنده عملكرد مناسب مدل در شبيه‌سازي اين دو پارامتر ‏مي‌باشد. نتايج حاكي از آن است كه اعمال سناريوي يك بر ميزان رواناب و رسوب حوضه تأثير نداشته، اما با اعمال سناريوي دو ‏ميزان رواناب و رسوب به‌ترتيب 13/4 و 9/1 درصد كاهش يافته است. اعمال سناريوي سه نيز موجب كاهش 8/1 درصدي ‏رواناب و 8/8 درصدي رسوب حوضه مي‌شود. براساس سناريوي سه بايد 10 تا 20 درصد دبي سالانه براي شش‌ماهه دوم و 30 ‏تا 40 درصد ميانگين دبي سالانه براي شش‌ماهه اول سال به‌منظور تأمين نياز زيست‌محيطي در نظر گرفته شود. نتايج به‌دست‌آمده ‏از پژوهش حاضر نشان مي‌دهد كه استفاده از آب‌هاي نامتعارف علاوه بر رفع كمبود آب مشكلات ناشي از جاري‌شدن رواناب و ‏ته‌نشيني رسوبات را نيز كاهش مي‌دهد.