ارزيابي تنوع و روابط عملكرد علوفه و اجزاء آن در جمعيت‌هاي مختلف پنج گونه گون علوفه‌اي (Astragalus spp.) در استان كردستان

با هدف برآورد تنوع ژنتيكي و روابط بين صفات در گون هاي علفي چندساله، تعداد 10 جمعيت متعلق به گونه‌هايAstragalus vegetus ،A. brevidens ،A. brachyodontus ،A. effususو A.cyclophyllus در سنندج در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار بررسي گرديدند. كاشت بذور در مزرعه در آبان 1397 و صفات روي بوته هاي دوساله در آخر ارديبهشت 1399 اندازه گيري گرديد. بين جمعيت ها از لحاظ صفات مورد بررسي اختلافات معني داري در سطوح احتمال 1% و 5% وجود داشت. ميانگين كل استقرار گياهان برابر 26%، تعداد شاخه اوليه3/2 عدد، ميانگين ارتفاع، طول بلندترين ساقه و قطر تاج به ترتيب 16/9، 19/2 و 15/4سانتي متر، طول و عرض ريشه به ترتيب 17/4 و 6/2 سانتي متر، وزن تر كل بوته، بخش هوايي و ريشه آن به ترتيب 2/3، 1/9 و 0/4، وزن خشك كل بوته، بخش هوايي و ريشه آن به ترتيب 0/9، 0/7 و 0/2 گرم، نسبت وزن خشك به تازه بوته برابر 0/38، طول و عرض برگ و طول و عرض برگچه به ترتيب 7/5 ، 3/7 ، 2/3 و 0/5 سانتي متر با متوسط 7/7 برگچه در برگ بود. جمعيت A. effusus دره شهداء و سه جمعيت گونه A. vegetus (زرشك ، سارال و قره باغ) جمعيت هاي برتر براي عملكرد علوفه بودند. وزن بوته با درجه شادابي، طول و عرض برگ داراي همبستگي مثبت در سطح 0/05 و با ارتفاع و قطر تاج بوته، تعداد شاخه هاي اوليه، طول و عرض ريشه و وزن بخش هوايي و ريشه داراي رابطه مثبت و معني دار (0/01 ≥ p) بود. مطابق نتايج رگرسيون گام به گام عملكرد علوفه بر ساير صفات، وزن بوته، درصد استقرار گياه، ارتفاع و قطر تاج در سطح 1% و طول ريشه و برگ در سطح %5 با ضريب تبيين بالا (91/1 %= R^2adj ) اجزاي عملكرد علوفه بودند، از اين رو براي دستيابي به علوفه بالاتر بايد بدنبال گزينش گياهان با بخش هوايي حجيم تر و ريشه هاي عميق تر بود.