تحليل ساختاري و علت تشكيل هسته مركزي پرفشار سيبري در محدوده درياچه‌هاي بايكال و بالخاش

سامانه پرفشار سيبري يكي از عناصر سازنده گردش جوي مؤثر بر آب‌وهواي كشور ايران بويژه در فصل سرد سال است. در اين تحقيق به مكان شكل‌گيري اوليه اين سامانه و ويژگي‌هاي همديدي آن پرداخته‌شده است. براي اين منظور داده‌هاي جوي ترازهاي زيرين وردسپهر براي سه ماه دسامبر تا فوريه از داده‌هايNCEP/NCAR براي يك دوره 22 ساله دريافت شد. سامانه‌هاي با ويژگي حرارتي جداسازي شد. سپس هسته مركزي اين سامانه براي تمام ماه‌ها به تفكيك روزانه تعيين و مختصات جغرافيايي آن‌ها محاسبه گرديد. نتايج نشان داد كه در اكثر قريب به ‌اتفاق روزهاي سه ماه دسامبر تا فوريه هسته اصلي پرفشار سيبري در ترازهاي زيرين جو بر روي كوه‌هاي آلتاي و سايان قرار دارد.اين تحقيق همچنين نشان داد كه در بيش از نيمي از روزهاي هرماه پرفشار داراي دو هسته مركزي بوده است. كه در اين حالت همواره هسته اصلي بر روي كوه‌هاي آلتاي و هسته ثانوي بر روي ارتفاعات سايان قرار مي‌‌گيرد. بنابراين برخلاف تصور هسته مركزي پرفشار سيبري نه بر روي دشت‌هاي پست سيبري كه بر روي ارتفاعات بلند كوه‌هاي آلتاي و سايان تكوين پيدا مي‌كنند. همچنين انطباق نقشه‌هاي هم‌دما و هم‌فشار و هم‌ارتفاع نيز نشان داد كه هسته اصلي سرما در سه ماه سرد عموماً بر روي شمال يا شمال شرق صحراي سيبري قرار داشت. درصورتي‌ كه هسته اصلي پرفشار در بيشتر روزها بر روي اين دو كوهستان مرتفع قرار داشت. بنابراين علاوه بر سرما عامل توپوگرافي (امتداد شمال‌‌غربي– جنوب‌‌شرقي) نقش بسيار مهمي در مكان شكل‌گيري هسته پرفشار دارد. بر اساس نتايج عموم تحقيقات انجام شده اين پرفشار، بطور مستقيم يا غير‌‌مستقيم، عامل سرماها  و امواج سرد دوره سرد سال و همين طور امواج زودهنگام و ديرهنگام كشور مي باشد.