اثر سيل در تغيير پارامترهاي كيفي آب رودخانه زرين‌گل، استان گلستان

به‌منظور بررسي تاثير سيل بر روي پارامترهاي كيفي آب رودخانه زرين‌گل، از پنج ايستگاه بر روي رودخانه در سه دوره قبل، همزمان و بعد از وقوع سيل نمونه‌برداري و برخي از پارامترهاي فيزيكوشيميايي آب تعيين‌‌شد. براي مقايسه و تعيين اختلاف آماري بين پارامترها كيفي از آزمون F استفاده‌شد. سپس تغييرات هيدروژئوشيميايي رودخانه، عوامل مؤثر در كنترل تركيب شيميايي و همچنين فرآيندهاي غالب آب رودخانه تعيين‌شد. درنهايت جهت پيش‌بيني احتمال رسوب و يا انحلال برخي از كاني‌ها كربناته و تبخيري در هر سه دوره، از شاخص‌هاي اشباع استفاده‌شد. نتايج اين پژوهش نشان‌داد كه در زمان سيل يون‌هاي كلرايد و سديم يونهاي غالب آب بوده و بيشترين تغييرات در زمان‌هاي مختلف مربوط به دو يون مذكور مي‌باشد. تيپ غالب آب رودخانه در زمان‌هاي قبل و بعد از وقوع سيلاب بيكربنات منيزيك مي‌‌باشد. درحاليكه در زمان وقوع سيل به سولفات تا كلريد سديك تغيير مي‌يابد. براساس دياگرام‌هاي پايپر و دوروف اكثر نمونه‌هاي مربوط به قبل و بعد از وقوع سيلاب داراي رخساره‌هاي نزديك به منطقه تغذيه (بيكربناته) هستند. درحاليكه در زمان وقوع سيلاب با فراواني يونهاي كلرايد و سولفات در آب، رخساره‌هاي تركيبي غالب مي‌شوند و ميزان TDS آب در اين زمان تقريبا سه برابر قبل از وقوع آن مي‌باشد. براساس تجمع، توزيع و جهت يافتگي نمونه‌ها بر روي دياگرام گيبس،  عامل اصلي كنترل كننده شيمي آب رودخانه زرين‌گل در هر سه دوره، هوازدگي شيميايي كاني‌هاي تشكيل دهنده سنگ‌هاي حوضه مي‌باشد. همچنين براساس نتايج حاصل از نسبت‌هاي ‌يوني، انحلال برخي از كاني تبخيري نظير ژيپس همزمان با پديده تبادل كاتيوني از جمله فرآيندهاي غالب هيدروژئوشيميايي در زمان وقوع سيل مي‌باشد. درحالي‌كه در بيشتر نمونه‌هاي مربوط به قبل و بعد از سيل فرآيند عكس تبادل يوني غالب مي‌باشد. براساس نتايج حاصل از نمودارهاي دو متغيره، منشأ اصلي شوري آب رودخانه زرين‌گل انحلال كاني‌ها تبخيري (نظير هاليت) متعلق به سازند مبارك مي‌باشد.