ارزيابي اثر تغيير كاربري اراضي دشت مهران بر پارامترهاي كيفي آب سطحي در دوره‌هاي ترسالي و خشك‌سالي

در سال‌هاي اخير با افزايش جمعيت، كميت و كيفت منابع آب سطحي ناشي از فعاليت انساني دچار تغييراتي شده است. با مطالعه و بررسي اثرات تغييرات كاربري اراضي بر منابع آب سطحي مي‌توان به نتايج خوبي براي درك اثرات متقابل استفاده از زمين و كيفيت آب دست يافت. لذا هدف اين مطالعه ارزيابي كيفيت آب سطحي در حوضه آبخيز دشت مهران متأثر از كاربري زمين مي‌باشد. در اين مطالعه پس از استخراج كاربري اراضي، درصد مساحت هر كدام از كاربري‌هاي موجود در منطقه براي چهار بازه زماني 1380، 1387، 1395 و 1399 مشخص شد، سپس اثرات تغييرات كاربري اراضي در دو دوره‌تر و خشك بر پارامترهاي كيفي آب شامل آنيون‌ها، كاتيون‌ها، SDR، TDS، EC موردبررسي قرار گرفت و در نهايت از نمودار شولر و ويلكوكس جهت تعيين پارامتر كيفي آب ازلحاظ شرب استفاده شد. نتايج نشان دهنده افزايش اراضي باير و شهري نسبت به اراضي كشاورزي، مرتعي و جنگلي بوده است. به‌طوري‌كه اراضي باير و شهري به ميزان 2/13 درصد افزايش طي 20 سال داشته و مقدار آنيون‌ها نسبت به ميانگين درازمدت 10 ساله 82/14 درصد و كاتيون‌ها 23/21 درصد و املاح محلول SDR، TDS، EC به ترتيب 9/36، 35/18 و 30/18 درصد افزايش داشت. در بيشتر كاربري‌هاي موردبررسي روند تغييرات بر اساس آزمون من-كندال افزايش را نشان داد و بر اساس همبستگي پيرسون بين جريان رودخانه و پارامتر كيفي با تمام پارامترهاي موردبررسي داراي ارتباط منفي و معكوس مي‌باشد كه با كاهش جريان رودخانه، روند پارامترهاي كيفي افزايش يافته است. بر اساس نمودار شولر و ويلكوكس براي حوضه مورد مطالعه آب در محدوده شوري قرار دارد. نتايج كلي نشان داد كه افزايش فعاليت‌هاي انساني، نوسانات آب و هوايي از عوامل مؤثر بر كيفيت آب رودخانه گاوي مي‌باشند بنابراين، نياز به اجراي برنامه‌هاي صحيح مديريتي براي كنترل تغييرات كاربري اراضي است.