ارزيابي مناطق مستعد خطر سيلاب با نگرش فازي، مطالعه موردي : پايين دست حوضه آبريز نكا، استان مازندران

سيل از جمله مخاطراتي است كه سالانه ميليونها نفر را در جهان تحت تأثير قرار مي‌دهد. مناطق شمالي ايران هم طي دهه‌هاي اخير با سيلابهاي متعددي روبرو بوده‌اند و خسارات زيادي به نواحي شهري و روستايي اين مناطق وارد شده است. اين تحقيق با هدف، تهيه نقشه مناطق مستعد سيل با روش فازي و صحت‌سنجي نقشه‌هاي مختلف در پايين‌دست حوضه رودخانه نكا در شرق مازندران انجام شده است. پس از سيل سال 1397 موقعيت بخشي از مناطقي كه دچار سيل شدند به صورت نقطه‌اي ثبت گرديد. داده‌ها به صورت تصادفي به دو قسمت آموزشي و اعتبارسنجي با نسبت 70 و 30 درصد تقسيم شدند. بر اساس 70 درصد از داده‌هاي مشاهده‌اي، روابط فازي لايه‌هاي مختلف اطلاعاتي شامل ارتفاع، شيب، فاصله از رود، بارش، ليتولوژي و كاربري اراضي تعيين شد. پس از فازي سازي لايه‌ها با استفاده از 9 اپراتور مختلف فازي، همپوشاني لايه‌ها انجام شد و نقشه خطر سيل بدست آمد. براي صحت سنجي نقشه‌هاي حاصله با استفاده از 30 درصد نقاط باقيمانده و همان تعداد نقاط فاقد سيل با روش ROC و شاخص كاپاي كوهن اعتبار سنجي صورت گرفت. نتايج نشان داد كه روشهاي گاماي 0.9، 0.8، 0.7 به ترتيب بيشترين دقت را داشته است. براساس نقشه نهايي گاماي 0.9، 15.7 درصد از مساحت منطقه در محدوده خطر بسيار زياد و زياد قرار دارد و 30 درصد مناطق روستايي و شهري حوضه در اين محدوده‌هاي خطر قرار گرفته‌اند.