مقايسۀ وجوه شيء‌وارگي در رمان‌هاي «خانه ادريسي‌ها» و «سرگذشت نديمه»

شيء‌وارگي، اصطلاحي است كه در رويكرد فمينيستي براي نقد موقعيت زبان در جهان مدرن به كار مي رود. در اين نگرش مبتني بر تفكر سرمايه داري، زن به‌مثابه شيء در نظر گرفته مي شود و تمامي عوارض شيء شدن همچون تملك، بهره كشي و بي مصرف شدن بر او تحميل مي شود. شيء‌وارگي را رسانه‌ها، تبليغات و فرهنگ عمومي چنان عادي مي نمايند كه به جزئي از فرهنگ بدل مي شود. در رمان «خانه ادريسي‌ها»، يك انقلاب، جامعه را دگرگون مي‌كند. خانه اشراف سنتي تصرف مي شود، اما زنان به آزادي نمي رسند. حتي زناني چون شوكت كه در درجات بالاي قدرت هستند، مجبورند زنانگي خود را انكار كنند و اين اوج جنسيت زدگي و خودشيءانگاري زنان داستان است. از ديگر سو، رمان «سرگذشت نديمه» از مارگارت اتود، ماجراي «افرد»، نديمه‌اي است كه در كشوري تخيلي به نام گيلاد زندگي مي كند؛ جايي كه زنان، حق خواندن ندارند. ارزش زنان تنها به باروري آنهاست. مسئلۀ اصلي پژوهش حاضر اين است كه نويسندگان آثار مورد نظر، چگونه شيء‌وارگي را برجسته كرده‌اند و با بازتوليد آن در جهان داستان، مقومات و عوارض آن را در تجربه‌هاي زيستۀ شخصيت‌ها به نمايش گذاشته‌اند. اين پژوهش به روش توصيفي- تحليلي انجام شده است. پرسش اصلي اين است كه در اين دو رمان، زنان چگونه به مثابه شيء تصوير شده‌اند و وجوه اشتراك و افتراق اين دو رمان چيست؟ نتايج نشان مي دهد كه در جريان شيء‌وارگي، هويت زنان از دست مي‌رود. مردان از زنان همچون ابزاري براي برآوردن مطامع خود بهره مي‌برند. زنان در جايگاه برده، نام خود را از دست مي دهند و عشق در آنان تقبيح مي‌شود.