اثربخشي برنامه مداخلات شناختي و بازي‌درماني خانواده محور بر كاهش افسردگي و اضطراب كودكان مبتلا به تومور مغزي

زمينه و هدف: پژوهش‌ها نشان مي‌دهند، براي درمان روان‌شناختي كودكان مبتلا به سرطان، بازي‌درماني و درمان‌هاي بازي محور، مؤثرتر و بهتر هستند. اين پژوهش با هدف تعيين اثربخشي برنامه مداخلات شناختي و بازي‌درماني خانواده محور بر افسردگي و اضطراب كودكان مبتلا به تومور مغزي انجام گرفته است. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر، يك مطالعــه نيمه آزمايشي با طرح سري‌هاي زماني با چند گروه است. نمونه پژوهش، شامل 45 كودك 7 تا 10 ساله‌ي مبتلا به تومور مغزي بود كه به صورت هدفمند از بيمارستان فوق تخصصي سرطان كودكان محك انتخاب شدند. اين افراد، پس از همتاسازي به لحاظ سن و جنسيت، به روش تصادفي در 3 گروه 15 نفرِ (گروه 1: توان‌بخشي شناختي، گروه 2: توان‌بخشي شناختي همراه با بازي‌درماني، گروه 3: گروه كنترل) جايگزين شدند. گروه‌هاي آزمايش در 8 جلسه مداخلات مربوطه را اخذ كردند و گروه كنترل مداخله‌اي دريافت نكرد. پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري 1 ماهه از اعضاي هر 3 گروه، با پرسشنامه افسردگي كودكان (CDI) و مقياس اضطراب كودكان اسپنس (SCAS)، انجام يافت. جهت تحليل داده‌ها از تحليل واريانس بين- درون آزمودني‌هاي آميخته (SPANOVA) استفاده شد. يافته‌ها: نتايج حاصل از پژوهش نشان داد كه هر دو مداخلات، تغييرات معناداري در گروه‌هاي آزمايش در متغيرهاي افسردگي و اضطراب ايجاد كرده بودند (سطح معناداري 0.01). افسردگي و اضطراب در كودكان هر دو گروه آزمايش، مخصوصاً در گروه توان‌بخشي شناختي همراه با بازي‌درماني، نسبت به گروه كنترل كاهش يافته بود. به علاوه، توان‌بخشي شناختي هرچند براي كاهش اضطراب تا مرحله پس‌آزمون مؤثر بود، اما از پايداري كافي تا مرحله پيگيري 1 ماهه برخوردار نبود. نتيجه‌گيري: بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، مي‌توان نتيجه گرفت كه توان‌بخشي و بازي‌درماني، بخصوص توان‌بخشي همراه با بازي‌درماني كه اثر پايدارتري داشت، مي‌تواند براي كاهش افسردگي و اضطراب كودكان داراي انواع تومورهاي مغزي به كار رود. از اين رو، استفاده از درمان توان‌بخشي ادغام شده با بازي‌درماني رهايشي، براي رفع عميق‌تر و پايدارتر مشكلات اين كودكان، توصيه مي‌شود.