مروري بر عوامل رفتاري مؤثر بر چاقي و راهكارهاي كنترل آن‌ها

زمينه و هدف: چاقي يكي از انواع بيماري‌هاي مزمن و مشكل بهداشتي در همه كشورهاست كه با عوامل رفتاري مرتبط است. بررسي‌هاي جديد نشان مي‌دهد الگوهاي مصرف غذايي و سبك زندگي كه منجر به چاقي مي‌شود تا حدود زيادي تحت تأثير عواملي ازجمله شبكه‌هاي اجتماعي، ارتباط با خانواده و دوستان، رسانه‌ها و .... مي‌باشد. مواد و روش‌ها: در اين مقاله –فراتحليل سيستماتيك براي يافتن مستندات مرتبط با موضوع مقاله، نويسنده به بررسي منظم پيشينه منتشرشده در مورد عوامل مؤثر بر چاقي و روش‌هاي به‌كاررفته در كاهش وزن پرداخته و مطالعات مرتبط موردنظر را در پايگاه داده هاي PubMed،Medline، Elsevier، google scholar IranDoc، Magiran، SID با استفاده از كلمات كليدي مرتبط هم چون: چاقي، اضافه‌وزن، عوامل مؤثر، به زبان فارسي و obesity, overweight, determinant به زبان انگليسي استفاده شد. يافته‌ها: نتايج بررسي مطالعات چاپ‌شده مختلف نشان مي‌دهد كه عوامل رفتاري مؤثر بر چاقي در سه سطح فردي، خانوادگي و اجتماعي تقسيم مي‌شود. عوامل مؤثر در سطح فردي شامل باورهاي مذهبي، سبك زندگي، مصرف رسانه و بازي، سطح تحصيلات و نگرش غذايي مي‌باشد. در سطح خانوادگي شامل اشتغال مادر، حمايت اجتماعي و خانواده مي‌باشد. در سطح جامعه شامل شبكه‌هاي اجتماعي، فرهنگ مدرن، سرمايه‌داري، مدرسه، محيط فيزيكي جامعه، شبكه روابط اجتماعي و دوستان، مقايسه اجتماعي، طبقه اجتماعي و رفاه اجتماعي مي‌باشد. راهكارهاي كنترل عوامل اجتماعي مؤثر بر چاقي در سه سطح فردي (مدل باور- رفتار سلامت)، سطح خانوادگي (درمان خانواده‌مدار، اصلاح سبك زندگي به شيوه سلامت‌محور) و سطح جامعه (فضاسازي و تبليغات سلامت‌محور اقدام جامعه، كنترل باواسطه شبكه‌هاي اجتماعي، برنامه ارتقاء سلامت، رسانه و فرهنگ سلامت، اقدامات كنترلي فرهنگ محور و روش بازاريابي اجتماعي) مي‌باشد. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج پژوهش حاضر، مي توان گفت شناخت عوامل مؤثر بر چاقي و به كار بردن روش‌هاي كنترل آن‌ها راه‌حل مؤثري در كاهش اضافه‌وزن و چاقي در بعد فردي و اجتماعي مي‌باشد.