تعيين خلأ عملكرد و پتانسيل افزايش توليد كلزاي آبي در ايران

مطالعه حاضر با هدف برآورد خلأ عملكرد كلزاي آبي در ايران، به‌عنوان اولين قدم براي برنامه‌ريزي به‌منظور افزايش پايدار توليد اين گياه زراعي مهم در سال 98-1396 در آزمايشگاه مدل‏سازي دانشگاه كشاورزي و منابع طبيعي گرگان براي دوره زماني 1378 تا 1393 انجام شد. براي برآورد خلأ عملكرد از روش ارائه‌شده در پروژه اطلس جهاني خلأ عملكرد در جهت شناسايي پهنه‏هاي اقليمي و هم‌چنين شناسايي ايستگاه‏هاي هواشناسي مهم در مناطق توليد كلزا در كشور استفاده شد. عملكـرد واقعي براي كلزاي آبي در مناطق اصلي كشت آن در كشور بين 1184 تا 2358 كيلوگرم در هكتار مي‌باشد. دامنه عملكرد پتانسيل كلزاي آبي 3823 تا 6520 كيلوگرم در هكتار برآورد شد. بالاترين عملكرد پتانسيل در استان‌هاي همدان و لرستان محاسبه و كم‌ترين آن مربوط به جلگه خوزستان بود. دامنه خلأ عملكرد در اقليم‌هاي اصلي كشت آن در كشور 2480 تا 4365 كيلوگرم در هكتار يعني بين 53 تا 77 درصد خلأ و به‌طور متوسط 3276 كيلوگرم در هكتار معادل 65 درصد خلأ عملكرد برآورد شد. با در نظرگرفتن عملكرد قابل‌حصول به‌عنوان عملكرد هدف، بين 1544 تا 3208 و به‌طور متوسط 2261 كيلوگرم در هكتار عملكرد قابل‌حصول وجود دارد. بزرگ‌بودن خلأ عملكرد، بيان‏گر اين است كه از ظرفيت توليد گياهان زراعي در كشور به‌خوبي استفاده نمي‏شود. بررسي دلايل و روش‏هاي رفع خلأ عملكرد موجود و استفاده از راه‌كارهاي مديريتي كارآمد به‌منظور دستيابي به عملكردهاي بالاتر از لحاظ اقتصادي و امنيت غذايي در كشور بسيار داراي اهميت است.