الگوي تعريف «تفسير تربيتي»

تفسير تربيتي يكي از انواع تفسير علمي است كه پژوهشگران و انديشمندان علوم قرآن و تفسير، در دهه‌هاي اخير بسيار به آن توجه كرده و در بخش‌ها و موضوعات گوناگون آن به تحقيق، بحث و نظر پرداخته‌اند. يكي از اين بخش‌ها وموضوعات، تعريف تفسير تربيتي است كه تاكنون برخي محققان به تلاش در اين زمينه پرداخته‌اند و هريك بر اساس برداشت خود از واژه «تربيت»، تعريف خاصي از آن ارائه داده‌اند كه اين تعاريف مي‌توانند معنا، موضوع، قلمرو و وظايف متفاوتي براي تفسير تربيتي ترسيم كنند؛ اما از يك‌سو به دليل مغايرت با يكديگر و از سوي ديگر به دليل عدم انطباق كامل با ضوابط منطقي و راهبردي تعريف، نقد پذير بوده و نواقص متعددي در بر دارند. اصلاح اين نواقص نيازمند ترسيم ضوابط صحيح در جهت تعريف تفسير تربيتي است. مقاله حاضر با هدف رفع نواقص تعاريف گذشته و دستيابي به يك چارچوب جامع‌تر و صحيح‌تر براي تعريف تفسير تربيتي، با بهره‌گيري از ضوابط منطقي تعريف و روش تحليل مفهومي، الگويي براي تعريف تفسير تربيتي ارائه مي‌دهد كه نسبت به تعاريف گذشته كارآمدتر بوده و بتواند پايه‌اي براي تبيين و ترسيم ساختار و ماهيت و هندسه تفسير تربيتي باشد. در اين راستا به اين نتيجه دست مي‌يابد كه تعريف صحيح اصطلاح «تفسير تربيتي» بر درك و تحليل صحيح واژه «تربيت» در اين اصطلاح استوار است كه با حذف معناي عام از دايره شمول آن و تعريف آن به «دانش تخصصي تربيت» مي‌تواند موضوع، قلمرو، هدف و وظايف اصلي تفسير تربيتي را به درستي روشن كند.