بررسي نقش آب و هوا در تغييرات ايجادشده در اينسلبرگ‌هاي دشت صفي‌آباد در شمال شرق ايران

اينسلبرگ ها، اشكال ژئومورفولوژيك مناطق خشك و نيمه خشك هستند. عوامل مختلفي در شكل گيري و تغيير شكل آن ها دخالت دارند كه مطالعه اين عوامل براي استفاده بهينه از آن ها ضروري است. اين تحقيق با روش مطالعات ميداني و كتابخانه اي و با هدف بررسي نقش آب و هوا در تغييرات ايجادشده در اينسلبرگ هاي دشت صفي‌آباد انجام شد. نتايج نشان داد، در اثر فعاليت هاي تكتونيكي در فاصله زماني دونين تا ميوسن ارتفاعات پشت بهرام در اين دشت شكل گرفت. با شكل گيري اين ارتفاعات، اسكلت اوليه اينسلبرگ هاي آن پايه ريزي شد و با تغييرات ايجادشده توسط آب و هوا، اينسلبرگ هاي اين دشت به شكل كنوني درآمد. اين تغييرات با توجه به آب و هوا، سازندهاي زمين شناسي و موقعيت اينسلبرگ ها متفاوت است. آب و هواي نيمه خشك منطقه با ايجاد تغيير در اسكلت اوليه اينسلبرگ ها، نقش تعيين كننده اي در اين زمينه داشته است. در بين عناصر آب و هوايي، بارش با ايجاد كارن هاي باراني و سيلاب، دما از طريق هوازدگي و باد با ايجاد كارن هاي لانه زنبوري، تغييراتي را در اينسلبرگ ها به وجود آورده اند. سازند هاي زمين‌شناسي منطقه نيز چهره اي متفاوت از تغييرات به نمايش گذاشته اند. تيپيك ترين اينسلبرگ هاي اين دشت در آهك هاي توده اي شمال آن مشاهده مي شود؛ زيرا اين سازند در مقابل تأثيرات آب و هوايي بيشترين مقاومت را دارد؛ درحالي‌كه اينسلبرگ هاي شكل گرفته در كنگلومراي هاي جنوب به‌دليل مقاومت كمتر، بيشتر درمعرض اين تغييرات قرار گرفته و شكل ظاهري آن ها فاصله زيادي از اينسلبرگ هاي تيپيك گرفته اند. از نظر موقعيت نيز اينسلبرگ‌هاي دامنه هاي نسار (پشت به آفتاب)، تغييرات كمتري داشته‌اند و اينسلبرگ هاي جنوبي اين ارتفاعات به‌دليل واقع شدن در دامنه هاي بر آفتاب (آفتاب گير) تغييرات بيشتري را متحمل شده اند.