تأملي بر تجاري‌سازي آموزش عالي؛ نقد و بررسي اقتصادي كتاب بازاري‌‌سازي آموزش عالي: دانشجو به‌‌مثابۀ مصرف‌‌كننده

كتاب بازاري‌‌سازي آموزش عالي: دانشجو به‌‌مثابۀ مصرف‌‌كننده از جنبۀ تنوع موضوعات وضعيت قابل‌قبولي دارد، اما فاقد يك روش تحليلي مشخص و انسجام دروني در محتواست. با نگاه كلي به مباحث كتاب روشن شد كه سه مبحث كلي چيستي، چرايي، و ماهيت كالايي آموزش عالي عمدۀ مضامين كتاب را تشكيل مي‌‌دهند و پيونددهندۀ فصول مختلف آن هستند. بنابراين، كليت مقاله برپايۀ اين سه مبحث طراحي شده است تا نتيجه‌‌گيري مشخصي در زمينۀ بازاري‌‌سازي آموزش عالي به‌دست آيد. تحليل انجام‌شده در زمينۀ چيستي بازاري‌‌سازي نشان مي‌‌دهد كه در يك نظام آموزش عالي بازاري‌‌شده ميزان پذيرش دانشجو، هزينۀ مطالبه‌شده از او، وضع ضوابط پذيرش، و غيره صرفاً توسط نيروهاي عرضه و تقاضا تعيين مي‌‌شوند. هم‌چنين، تحليل چرايي بازاري‌‌سازي حكايت از اين دارد كه فشارهاي اقتصادي، دشواري تأمين مالي دولتي، رشد تقاضاهاي اجتماعي، روند جهاني‌‌شدن، و غيره مهم‌ترين عوامل پيش‌‌برندۀ دانشگاه‌‌ها و مؤسسات آموزش عالي به‌سمت بازاري‌‌سازي بوده‌‌اند. به‌‌علاوه، مزاياي اين حركت مانند ارتقاي كارآيي و گسترش رقابت از ادلۀ اصلي توجيه‌‌كنندۀ آن هستند. دست‌‌‌آخر اين‌كه آموزش عالي كالاي عمومي نيست كه دولت متولي امور آن باشد. بنابراين، آموزش عالي ذاتاً قابليت كاركرد در قالب نظام بازار را دارد.