بستر و روند تاريخي تأسيس علوم تربيتي به‌عنوان يك رشتۀ دانشگاهي در ايران

تأسيس و توسعۀ رشته‌هاي دانشگاهي را مي‌توان محصول مجموعه‌اي از تأثيرات اجتماعي و تاريخي دانست. علوم تربيتي به‌عنوان يك رشتۀ دانشگاهي از مهر 1311 در دانش‌سراي عالي تأسيس شد، اما سؤال اساسي آن است كه اين آغاز بر بستر كدام تحولات تاريخي شكل گرفته و در توسعۀ خود چه روندي را طي كرده است؟ به‌نظر مي‌رسد كه شكل‌گيري علوم تربيتي در ايران بر بستري از تحولات تاريخي شامل الف. تأسيس دارالفنون، ب. تحولات اجتماعي فرهنگي حدفاصل تأسيس دارالفنون تا مشروطيت، ج. مشروطيت، و د. اعزام دانشجو به اروپا روي داده است. ماحصل اين تحولات آن بوده است كه اين رشته در كشور ما از نهادهاي آموزشي سنتي بيرون نيايد و به ميراث حكَمي و فلسفي ما اتكا نداشته باشد. اين رشته فقط از طريق تربيت نيروي موردنياز آموزش‌وپرورش توانست ظهور يابد و خود را به جامعۀ سنتي ما بقبولاند و چه‌بسا اگر مسير ظهور ديگري داشت، با مقاومت روبه‌رو مي‌شد. علوم تربيتي پس از پديدآمدن بر چنين بستري دوره‌هاي تاريخي ويژه‌اي را طي كرده است كه هريك ويژگي خاص خود را داشتند تا از سال‌هاي ابتدايي دهۀ 1370ش به مرحلۀ توسعۀ كمّي برسد.