پيامدهاي خلأ حضور ايالات متّحده آمريكا در غرب آسيا بر سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي: الگوي همكاري سازنده يا رقابت مخرب

تغيير در اولويت هاي راهبردي ايالات متّحده و تغيير جهت ژئوپلتيك واشنگتن به سمت منطقه هند-آرام با هدف مهار چين، سبب كاهش اهميت و به تبع آن، كاهش حضور ايالات متّحده در منطقه خاورميانه و شمال آفريقا شده است. اين تحوّل، فضا را براي نقش آفريني ديگر قدرت هاي بزرگ از جمله روسيه و چين، مهيّا كرده و به دنبال آن، سياست منطقه اي جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي به عنوان دو قدرت منطقه اي رقيب را تحت تأثير قرار داده است. در واكنش به اين شرايط جديد، رياض راهبرد تنوّع بخشي به شركاي امنيتي اش (و همزمان تلاش براي اخذ تضمين هاي امنيتي از ايالات متّحده) را در پيش گرفته است و در اين راستا، حتّي گزينه اي چون عادي سازي روابط عربستان با رژيم صهيونيستي نيز، بيش از پيش قوّت مي گيرد. در سوي ديگر امّا ايران، كه سياست منطقه اي اش همواره حول محور مقاومت با حضور خارجي (مشخصاً ايالات متّحده) در منطقه، تعريف شده است، اكنون با يك تناقض راهبردي مواجه شده است، چرا كه اين بار اين روسيه و چين متّحد ايران هستند كه به دنبال افزايش نفوذ در منطقه خاورميانه هستند. در چنين فضايي، عامل تمايل همزمان ايالات متّحده آمريكا، چين و ديگر قدرت هاي فرامنطقه اي فعال در منطقه به ايجاد توازن ميان تهران و رياض و همزمان، عامل تمايل دو طرف به مديريت تهديد ديگري، در عين پرهيز از نپذيرفتن نقش مسلّط يكديگر، دو عاملي هستند كه ميتوانند منجر به افزايش خوش بيني ها در رابطه با شكل گيري رقابت كنترل شده ميان ايران و عربستان شوند.