تجزيه و تحليل فقر شهري با تأكيد بر شاخص‌هاي اجتماعي بين سال‌هاي 1385 و 1395 (مطالعه موردي: شهر اردبيل)

روند شهري شدن در كشورهاي درحال‌توسعه با عدم تعادل‌هاي فضايي، قطبي شدن مناطق و گروه‌هاي اجتماعي، رشد بي‌قواره شهري و شكل‌گيري گستره‌هاي فقر در حوزه‌هاي شهري همراه شده است. فقر شهري افراد را با محدوديت‌هاي بسياري ازجمله دسترسي محدود به فرصت‌هاي شغلي - درآمدي، عدم بهره‌مندي از مسكن و خدمات مناسب، محيط‌هاي ناسالم و خشن، عدم بهره‌مندي از خدمات اجتماعي، سازوكارهاي حمايتي بهداشتي و آموزشي، مواجه مي‌سازد. تحليل فضايي اين گستره‌ها، ميزان محروميت نواحي مختلف را مشخص و اولويت اقدامات را براي ارتقاي سطح زندگي معلوم مي‌نمايد. هدف پژوهش حاضر بررسي نابرابري‌هاي موجود و نشان دادن الگوي فقر در بلوك‌هاي شهري اردبيل با تأكيد بر شاخص‌هاي اجتماعي طي سال‌هاي 1385 تا 1395 است. روش پژوهش توصيفي- تحليلي است. تحليل فضايي فقر در سطح بلوك‌هاي شهر اردبيل با استفاده از 21 شاخص اجتماعي و با بهره‌گيري از مدل‌هاي آمار فضايي، تحليل لكه‌هاي داغ و خودهمبستگي فضايي در نرم‌افزار آرك جي‌آي‌اس انجام‌شده است. بر اساس نتايج پژوهش، بلوك‌هاي شهري اردبيل در هر دوره موردمطالعه در طيف‌هاي متفاوتي قرار دارند؛ بخش‌هاي غربي و شمال غربي جز بلوك‌هاي فقير، در مقابل شرايط ساكنين بخش‌هاي جنوبي و بخشي از شمال شرقي شهر به لحاظ اجتماعي بسيار مطلوب مي‌باشند. همچنين پژوهش نشان داد كه شاخص محاسبه موران براي سال 1385 برابر با 0/100517 و براي سال 1395 برابر با 0/137205 مي‌باشد كه اين نشان‌دهنده خودهمبستگي فضايي داده‌هاي موردنظر است. الگوي پراكنش فقر در شهر اردبيل از مدل خوشه‌اي تبعيت مي‌كند كه باعث ايجاد نظام دوقطبي بالاشهري و پايين‌شهري شده است.