ارزيابي مؤلفه ‏هاي كيفيت سكونتي در محلات تاريخي شهر سبزوار (مطالعه‌ موردي: محله‌ تاريخي سرده)

محلات تاريخي بخش ارزشمندي از ساخت و هويت شهر به ‏شمار مي‏ روند و امروزه از نظر برنامه ‏ريزي و مديريت شهري اهميت زيادي دارند. كيفيت سكونتي، به ‏عنوان يك مفهوم، مجموعه‏ اي از شاخص ‏ها و معيارهاست و از اين نظر به يكي از عوامل مهم زيست ‏پذيري محلات شهري و به ‏ويژه محلات تاريخي تبديل شده است. اين مقاله با هدف ارزيابي كيفيت محيط شهري در محله‌ تاريخي سرده در شهر سبزوار و شناخت شاخص ‏هاي تأثيرگذار بر كيفيت محيط شهري از دو بُعد عيني و ذهني انجام گرفته است. اين پژوهش از لحاظ هدف از نوع كاربردي و توسعه ‏اي، از لحاظ نوع تحقيق توصيفي-تحليلي، و از نظر روش تحقيق پيمايشي است. براي گردآوري داده ‏ها از ابزار پرسش‏نامه استفاده شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران 333 نفر محاسبه شده است. همچنين، براي تحليل يافته ‏هاي پژوهش، از شيوه ‏هاي آماري به ‏ويژه روش تحليل عاملي، آزمون پارامتريك t تك ‏نمونه‏ اي، و ضريب همبستگي پيرسون در محيط نرم‏افزار SPSS استفاده شده است. بدين منظور، شاخص‏ هاي تحقيق در سه بُعد كيفيت سكونتي عيني، كيفيت سكونتي ذهني، و مجموع آن‏ها تقسيم شده است. نتايج به ‏دست ‏آمده نشان داد كه ميزان كيفيت محيط شهري در بُعد ذهني از نسبت بالايي نسبت به بُعد عيني برخوردار است. همچنين، نُه عامل تأثيرگذار بر كيفيت سكونتي از ديدگاه ساكنان محله به ‏ترتيب اهميت عبارت ‏اند از: ساختار كالبدي- فضايي، حس تعلق مكاني، رضايت از زندگي، دسترسي‏ ها، روابط خانوادگي، همبستگي اجتماعي، امنيت، سيما و منظر شهري، و مشاركت اجتماعي. پايين ‏بودن مشاركت اجتماعي يكي از دلايل مهم در كاهش كيفيت سكونتي بافت است.