چرخش روابط ايران و عربستان در دو بُعد تعامل و تقابل ژئوپليتيكي و زمينه‏ هاي شكل‏ گيري آن ‏ها

بررسي الگوهاي روابط كشورهاي واقع در منطقه‌ خليج فارس به‏ دليل جايگاه ژئوپليتيك و ژئواكونوميكي اين منطقه در ساختار قدرت جهاني از اهميت بسيار زيادي برخوردار است. جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي دو كشور مهم و تعيين‏ كننده در منطقه‌ خاورميانه و خليج ‏فارس ‏اند و روابط پُرفراز و نشيبي را تجربه كرده ‏اند. روابط كشورها در طول زمان و تحت‏ تأثير عوامل مختلفي همچون جنگ ‏ها، انقلاب ‏ها، تحولات نظام منطقه ‏اي و نظام جهاني و تغيير در موازنه ‏هاي قدرت همواره در حال تغيير و تحول بوده است. ايران و عربستان از كشورهايي بوده‏ اند كه روابط آن‏ها در طول چهار دهه‌ گذشته (پس از انقلاب اسلامي) دچار تغيير و تحولات زيادي شده است كه علل آن را مي ‏توان در طيف مختلفي از عوامل ژئوپليتيكي جست ‏وجو كرد. اين مقاله با شيوه‌ توصيفي- تحليلي در‏صدد بررسي الگوي روابط ايران و عربستان پس از انقلاب اسلامي ايران تا سال 1397 است. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‏ دهد كه الگوي روابط ايران و عربستان پس از انقلاب اسلامي تا‏كنون از تقابل به تعامل و برعكس از تعامل به تقابل ژئوپليتيكي در چرخش بوده است. مهم ‏ترين عوامل تأثيرگذار در روابط دو كشور نيز در اين بازه‌ زماني شامل شكل‏ گيري انقلاب اسلامي در ايران، پايان جنگ تحميلي، حادثه‌ 11 سپتامبر، بيداري اسلامي، ژئواكونوميك و منابع انرژي، ژئوپليتيك شيعه، دست‏يابي ايران به انرژي هسته ‏اي، رويكرد امنيتي دو كشور، تحولات منطقه ‏اي و بين ‏المللي مثل روي كار آمدن محمد بن سلمان در عربستان و دونالد ترامپ در امريكا و نقش قدرت ‏هاي فرامنطقه‏ اي در روابط دو كشور بوده است.