بازانديشي و بازآفريني جايگاه طبيعت در فرهنگ زيست بوم ايراني- اسلامي

در نگاه فكري، فلسفي و در زيست‌بوم فرهنگي ايراني به طبيعت به‌عنوان يك كل يكپارچه نگريسته مي‌شده است. در اين پژوهش با بررسي روند تاريخي، تحليل اسنادي و تركيب آن با تحليل مفهومي به بررسي روند تغيير نگرش به طبيعت در فرهنگ زيست‌بوم ايراني پرداخته‌ايم. در قسمت اول تحقيق با بررسي متون به ديدگاه انديشمندان بزرگ ايراني همچون فارابي، ابوعلي سينا و ابوريحان بيروني و متون ديني زرتشت و اسلام به جايگاه طبيعت در فرهنگ ايراني پرداخته شده‌است. اين قسمت بامطالعه و تحليل محتوايي متون قديم و جديد در اين زمينه انجام‌گرفته است. در قسمت دوم تحقيق با انجام مصاحبه نيمه‌ساخت‌مند با 30 نفر از كارشناسان و انديشمندان حوزه‌هاي جغرافيا، محيط‌زيست، جامعه‌شناسي، برنامه‌ريزي شهري و حوزه‌هاي مرتبط، ديدگاه‌هاي امروزي جامعه از طبيعت، محيط‌زيست و راهكارهاي بازآفريني فرهنگ زيست‌بوم تحليل و تفسير شده‌است. در تحليل مصاحبه‌ها به كمك نرم‌افزار مكس كيو دي اي و تحليل دستي، موضوعات محوري و كليدي مشخص شده‌است. تغيير در فرهنگ زيست‌بوم، برداشت دوگانه از طبيعت و تقليل به محيط‌زيست، بازگشت به فرهنگ زيست‌بوم و بازآفريني آن، حكمروايي و مسئوليت‌پذيري دولت و ملت در برابر محيط‌زيست، مفاهيم كليدي و يافته و راهكارهايي است كه از تحليل اين مصاحبه‌ها به‌دست‌آمده است. نتيجه بررسي لزوم بازگشت به فرهنگ زيست‌بوم و به‌كارگيري سرمايه فرهنگ بومي براي حفظ طبيعت و سرمايه طبيعي و انتقال آن به نسل‌هاي آتي است.