تحليل تطبيقي زبان الگوي مسكن در مقياس مياني (خرده فضا) (نمونه موردي: بررسي تقسيم سه‌تايي‌ها در خانه‌هاي اعياني قاجاري يزد و تبريز)

معماري خانه‌هاي ايراني داراي الگوهايي نظام‌مند در كالبد خود است كه بوسيله آنها طبقه‌بندي مي‌شود. اين طبقه‌بندي در قالب شناسايي الگوهاي نهان در فضا قابل تشخيص است و راه آن استخراج زبان الگو در اين فضاها است. از سويي ديگر اين نظام الگويي يا به عبارتي زبان الگو در معماري ايران در قالب صفاتي قابل تبيين و طبقه بندي مي‌باشند. اين صفات به دسته‌بندي و تشريح الگوهاي معماري مي‌پردازد كه در مقياس مياني يا همان خرده فضاها معين مي‌گردد. بر اين اساس تحقيق حاضر در نظر دارد تا زبان الگوي مسكن را در مقياس مياني و بر اساس ‌صفات فضاها مورد ارزيابي و تحليل قرار دهد. در اين راستا تعدادي از خانه‌هاي دو شهر انتخاب گرديد. اين خانه‌ها‌ از دو شهرِ يزد به عنوان نماينده بناهاي شهرهاي فلات مركزي ايرا‌ن و پايدار در گونه‌هاي كالبدي در مقياس كلان فضا و تبريز به نمايندگي از شهرهاي مرزي ايران و داراي گونه‌هاي متنوع‌تر در همان مقياس برگزيده شد و صفات خرده فضاهاي آنها (به طور خاص تقسيم سه‌تايي‌ها) مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان داد كه برخي از خصوصيات الگويي تقسيم سه‌تايي‌هاي در خانه‌هاي تبريز به خصوص در گونه‌هاي كوشكي (دوره دوم قاجار) از برخي خصوصيات صفات الگويي پايدار موجود در كالبد معماري ايران فاصله گرفته است. اين در حاليست كه تقسيم سه‌تايي‌ها در خانه هاي يزد شكل پايدارتري را به خود مي‌بيند و به نظر مي‌رسد، اين تنوع الگويي به سبب تغيير در زبان الگو و همچنين تنوع وقايع اتفاق افتاده در شهر تبريز و همچنين پايداري نوع زندگي در شهر يزد به دليل موقعيت خاص جغرافيايي آن كه در مركز ايران واقع شده باشد.