موئلفه‌هاي دفاع غيرعامل در طراحي حريم مخازن ذخيره صنايع شيميايي خطرزا

هر ساله حوادث غيرقابل جبران بسيار زيادي در سيستم‌هاي فرآيندي نظير نفت، گاز و پتروشيمي بخاطر شرايط حاد عملياتي و حجم بسيار زياد مواد قابل اشتعال و انفجاري كه دارند اتفاق مي‌افتد. صنايع فرآيندي اغلب با مواد شيميايي خطرزا و واحدهاي عملياتي تحت شرايط دما و فشار بالا نظير خطوط انتقال، تاسيسات ميعاني و راكتورها سروكار دارند. يكي از مهم‌ترين واحدهاي اين صنايع، مخازن ذخيره هستند كه در تمامي مراحل صنايع فرآيندي قرار دارند. طبق بررسي‌ها و مطالعات انجام گرفته در اين زمينه، راهكارهاي متعددي براي حريم مخازن وجود دارد اما از منظر پدافند غيرعامل بررسي نشده‌اند. از اين رو لازم دانستيم كه مطالعه‌اي ويژه در خصوص ايجاد حريمي نسبتا امن براي اين مخازن ذخيره اتخاذ گردد. هدف از انجام اين مطالعه بررسي موئلفه‌هاي پدافند غيرعاملي در طراحي حريم مخازن ذخيره صنايع شيميايي خطرزا است. روش انجام اين پژوهش به لحاظ نوع، توسعه‌اي- كاربردي و از لحاظ روش تحقيق، توصيفي- تحليلي- پيمايشي مي‌باشد كه در آن، از طريق پرسش، مصاحبه و جمع‌آوري اطلاعات و تجزيه و تحليل عاملي (PCA) به پاسخ مي‌رسد، از لحاظ نحوه جمع‌آوري داده‌ها، روش ميداني بوده كه شامل جمع‌آوري داده‌هاي اوليه به روش‌هايي مثل مشاهده، پرسشنامه، مصاحبه و بررسي اسناد پروژه‌هاي ساخته‌شده مي‌باشد. تجزيه و تحليل عاملي با SPSS با ميزان قطعيت بالا روشي براي كاهش ابعاد يك مسئله با متغيرهاي زياد در مدل‌سازي آماري است، به اين ترتيب 4 حوزه  از 40 موئلفه اصلي، كه بيشترين ميزان تغييرپذيري را در مدل (بدون استفاده از متغيرهاي اصلي) نشان مي‌دهند، تعيين شد. كه با نظر خبرگان اين چهار حوزه  به نام‌هاي حوزه پدافند غيرعامل و حوزه مديريت بحران و حوزه فرآيندي و حوزه بهداشت، ايمني و امنيت محيطي نام‌گذاري شدند. اين عوامل را به عنوان متغيرهاي پنهان مي‌توان معرفي كرد كه جنبه‌اي از ويژگي‌هاي غيرقابل اندازه‌گيري را مشخص مي‌كنند. در گام بعدي براي شناسايي و رتبه‌بندي عوامل كليدي موفقيت (CSF)، اقدام به رتبه‌بندي متغيرها در هر حوزه گرديد. در پايان نيز به منظور كاربردي نمودن پژوهش به ارائه ملاحظات و راهكارهاي پدافند غيرعاملي در حريم مخازن ذخيره صنايع شيميايي خطرزا پرداخته شده است.