اساتيد باليني دانشگاه علوم پزشكي همدان دربارۀ تعارض ‌منافع در حوزه‌هاي پژوهش، آموزش و درمان چه مي‌دانند؟ يك مطالعۀ كيفي

سابقه و هدف: تعارض منافع شرايطي است كه در آن قضاوت حرفه‌اي در رابطه با يك منفعت اوليه در معرض تأثير ناموجه منفعتي ثانويه قرار دارد. تعارض منافع موضوعي است كه به‌طور عيني اتفاق مي‌افتد. بايد به اين نكته توجه داشت كه وجود تعارض منافع به‌خودي‌خود غيراخلاقي نيست، اما نحوه برخورد با اين تعارضات پيش‌آمده موضوع بحث اخلاق حرفه‌اي است. مواد و روش‌‌ها: اين پژوهش يك مطالعۀ كيفي است كه در بهار و تابستان 1398 در دانشگاه علوم پزشكي همدان انجام شد. نمونه‌هاي پژوهش از اساتيد باليني همين دانشگاه با روش نمونه‌گيري هدفمند تا رسيدن به اشباع اطلاعاتي انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش از طريق مصاحبه حضوري با اساتيد به‌دست آمد و با روش الو و كينگاس تجزيه‌وتحليل شد. يافته‌ها: با انجام 16 مصاحبه، سه زمينه اصلي تعارض منافع در پژوهش، آموزش و درمان و در مجموع 19 تم استخراج شد. در مطالعۀ حاضر 10 نفر از اساتيد تعاريف و ديد درستي از موضوع تعارض منافع در هر سه حوزه‌ داشتند. 6 نفر از مصاحبه‌شوندگان نيز تعريف جامع و درستي از تعارض منافع در هر سه حوزه مدنظر ارائه ندادند. نتيجه‌گيري: با توجه به اهميت و حساسيت مقولۀ تعارض منافع در حوزه‌هاي مختلف سلامت، به علت تأثيرات گسترده و مخربي كه از خود برجاي مي‌گذارد، سلوك صحيح آن است كه موضوع تعارض منافع و مصاديق آن در زمينه‌هاي مختلف به دانشجويان پزشكي و پزشكان و پژوهشگران معرفي شود تا با مشخص شدن اهميت موضوع و افزايش هوشياري، زمينه براي تبيين كدهاي انتظامي و قوانين جامع و عملياتي در خصوص مقابله با تعارض منافع و اثرات منفي بالقوه آن فراهم شود. در اين مطالعه شركت‌كنندگان ترغيب شدند اطلاعات بيشتري درباره اين موضوع به‌دست آورند.