علل بروز تعارض در منابع‌ طبيعي از ديدگاه بهره‌برداران و كارشناسان در حوزه هاي آبخيز سفيد رود و پلرود در استان گيلان

تعارض در منابع طبيعي از اختلاف نظر بر سر ميزان دسترسي، كنترل و استفاده از منابع طبيعي پيش مي آيد. هدف اين تحقيق شناخت علل مؤثر در بروز تعارض بين كنشگران ذي نفع در مديريت منابع طبيعي بود. در اين مطالعه، مؤلفه هاي حقوقي، مديريتي، بهره برداري و اجتماعي از ديدگاه كارشناسان و بهره برداران در حوزه هاي آبخيز جنگلي پايين دست سفيدرود و پلرود در استان گيلان بررسي شد. روش تحقيق از نوع كمي و پيمايشي بود. 173 پرسش نامه توسط كارشناسان منابع طبيعي و بهره برداران تكميل شد. پايايي پرسش نامه براي همه دسته گويه هاي بالاي 0/9 به دست آمد. از آزمون هاي تي تست براي مقايسه ديدگاه دو گروه استفاده شد. نتايج نشان داد، بين ديدگاه بهره برداران و كارشناسان دولتي از نظر عوامل مؤثر در تعارض، اختلاف معني دار وجود دارد. مهمترين مؤلفه هاي مؤثر در افزايش تعارض در اين منطقه از ديدگاه بهره برداران، نقص قوانين، قطع درختان، مالكيت شورايي مراتع، كم رنگ بودن حضور زنان و پايين بودن همياري است. از نظر كارشناسان، كمبود قوانين، نداشتن تعاوني مرتع داري، عدم انطباق طرح هاي آبخيزداري با شرايط اكولوژيك و كمبود همياري در بين مردم معرفي شده است. پايين بودن آگاهي بهره برداران از سوي هر دو گروه تأييد شد، ولي مسائلي از قبيل چراي زودرس، دام مازاد، شخم زيراشكوب و اراضي ملي از سوي بهره برداران به عنوان عوامل تخريب مراتع و تعارض شناخته نشد. كارشناسان نيز به عوامل مهمي كه منجر به تعارض در اين منطقه شده است، از قبيل تغيير كاربري اراضي و واگذاري ها صحه نگذاشتند. درواقع هر دو گروه به عواملي كه گروه آنها مي تواند در افزايش تعارض مؤثر باشد، اذعان نكردند. از نظر مديريتي نيز هر دو گروه، مؤثرترين روش كاهش تضاد را قرق جنگل ها و مراتع و پس از آن مديريت مشاركتي اعلام كرده اند.